YOY là gì? Vai trò của chỉ số YOY trong đầu tư chứng khoán

YOY (Year Over Year) là gì? 

YOY là viết tắt của Year On Year (hoặc Year Over Year) là một phép so sánh tài chính thường được sử dụng để xem xét hai hoặc nhiều sự kiện có thể đo lường trên cơ sở hàng năm. Việc quan sát hiệu suất YOY cho phép đánh giá xem hiệu quả hoạt động tài chính của một công ty là đang cải thiện, ổn định hay xấu đi. 

Đặc trưng và ý nghĩa của chỉ số YOY trong chứng khoán

Để hiểu rõ chỉ số YOY, các nhà đầu tư cần phải biết ý nghĩa và đặc trưng của chỉ số này là gì.

Đặc trưng của chỉ số YOY

Đặc trưng chính của chỉ số YOY là cung cấp cho nhà phân tích cái nhìn tổng quát về hoạt động kinh doanh của một công ty. Nếu xem xét từng giai đoạn cụ thể có thể đánh giá chi tiết tình hình hoạt động của công ty đó có hiệu quả hay không. Điều này này giúp nhà đầu tư dễ dàng đưa ra những đánh giá cụ thể về các yếu tố tác động chủ quan hoặc khách quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 

Ý nghĩa của chỉ số YOY là gì? 

Có thể nói, chỉ số này đóng vai trò quan trọng trong tài chính chứng khoán vì mang lại nhiều ý nghĩa cho nhà đầu tư như sau:

• Đánh giá được tình hình kinh doanh của doanh nghiệp có xu hướng phát triển đi lên hay đi xuống. 
• So sánh sự tăng trưởng của doanh nghiệp trong các khoảng thời gian khác nhau (tháng, quý, năm). 
• Đánh giá được lợi nhuận và hiệu suất tài chính của doanh nghiệp đang tăng trưởng hay giảm sút. 
• Nhận biết được hiệu suất đầu tư của công ty, từ đó biết được tiềm năng phát triển trong tương lai.

Tóm lại, chỉ số YOY giúp các nhà đầu tư đánh giá được hiệu suất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó quyết định có nên tiếp tục đầu tư vào các sản phẩm chứng khoán liên quan đến công ty hay không.

Cách tính chỉ số YOY

Mặc dù YOY là một chỉ số tăng trưởng kinh tế quan trọng đối với các công ty hay nền kinh tế của một đất nước. Nhưng cách tính cũng rất đơn giản. 

• Bước 1: Lấy số liệu của năm hiện tại trừ số liệu của năm trước. Việc tính toán này có thể giúp nhà đầu tư đánh giá xem công ty đang phát triển đi lên hay đi xuống.
• Bước 2: Lấy kết quả của bước 1 chia cho số liệu của năm trước. Kết quả này cho thấy tốc độ tăng trưởng của năm hiện tại so với năm trước đó.
• Bước 3: Chuyển kết quả vừa tìm được thành tỷ lệ phần trăm. Đây chính là chỉ số YOY mà nhà đầu tư đang tìm kiếm. 

Ví dụ: Một công ty X năm 2020 có doanh thu là 150 tỷ đồng và doanh thu năm 2021 là 200 tỷ đồng. Tính chỉ số YOY theo 3 bước như sau: 

• Bước 1: Doanh thu năm 2021 so với doanh thu năm 2020 = 200 tỷ đồng - 150 tỷ đồng = 50 tỷ đồng.
• Bước 2: Tốc độ phát triển doanh thu của công ty năm 2021 so với năm 2020 là: 50 tỷ đồng ÷ 150 tỷ đồng = 0,333.
• Bước 3: Quy đổi sang đơn vị phần trăm: 0,333 x 100%  = 33,3%. Đây là chỉ số YOY doanh thu của công ty X năm 2021. 

Các nhà đầu tư cũng có thể tính nhanh chỉ số YOY bằng công thức như sau:

Cũng với ví dụ trên, sử dụng công thức này ta sẽ được kết quả như sau:

YOY = [(200/150)-1] x 100% = 33,3%

Ưu và nhược điểm khi áp dụng chỉ số YOY trong đầu tư tài chính

Giống như hầu hết các chỉ số tài chính khác, YOY cũng có ưu và nhược điểm. Biết được ưu, nhược điểm của chỉ số này sẽ giúp các nhà đầu tư tận dụng tốt hơn trong quá trình tính toán. Một số ưu và nhược điểm của YOY như sau: 

Ưu điểm

• Chỉ số YOY rất dễ tính.
• Chỉ số YOY bỏ qua ảnh hưởng của các yếu tố thời vụ vì tính toán dữ liệu  trong cùng thời kỳ. 
• YOY bỏ qua một số biến động trong năm và chỉ so sánh kết quả ròng. 

Nhược điểm

• Chỉ cung cấp kết quả tăng trưởng, không thể hiện quá trình và cung cấp thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng trong khoảng thời gian đang xét.
• Trong trường hợp công ty có số liệu tăng trưởng âm thì kết quả tính toán là vô nghĩa. 
• Kết quả được quan sát chỉ nằm trong một khoảng thời gian cụ thể nhưng mang lại quá nhiều ý nghĩa dẫn đến nhiễu thông tin. 
• Khi tính toán và so sánh YOY giữa các năm, các nhà đầu tư vô tình bỏ qua các biến động hàng tháng và không biết vấn đề gì đã xảy ra trong khoảng thời gian đó.

Bằng cách xác định chỉ số YOY là gì, các nhà đầu tư có dữ liệu giúp phân tích hiệu suất của đơn vị kinh doanh trong một khoảng thời gian cụ thể đang có xu hướng tăng trưởng hay sụt giảm. Đây là một yếu tố quan trọng đối với thị trường tài chính giúp các nhà đầu tư có được những tính toán, cân nhắc có nên đầu tư vào các sản phẩm chứng khoán liên quan đến công ty hay không. Nên kết hợp YOY với các chỉ số tài chính khác để có thể đưa ra quyết định đầu tư tốt nhất. Hy vọng với những kiến thức mà ZaloPay cung cấp trong bài viết trên giúp các nhà đầu tư đánh giá tình hình kinh doanh của doanh nghiệp hiệu quả hơn.