Cổ tức là gì? Nên nhận cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu?

Cổ tức trong chứng khoán là gì?

Tại Khoản 5 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020 đã nêu rõ cổ tức là gì như sau: 

“Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.”

Rõ hơn, cổ tức có thể hiểu là phần thưởng được trích từ lợi nhuận ròng của doanh nghiệp chi trả cho các cổ đông khi họ đầu tư vào vốn chủ sở hữu của công ty. Hội đồng quản trị sẽ chọn khung thời gian và tỷ lệ chi trả cổ tức khác nhau theo tần suất tháng, quý hoặc năm. Cổ tức thường được chia dưới dạng tiền mặt, cổ phiếu tái đầu tư hoặc tài sản khác.

Ví dụ: BIDV trả cổ tức cho cổ đông vào năm 2022 theo hai hình thức là: tiền mặt và cổ phiếu. Đối với hình thức tiền mặt sẽ theo tỷ lệ 2% (tức 1 cổ phiếu nhận 200 đồng). Đối với chi cổ tức bằng cổ phiếu sẽ chia theo tỷ lệ 25,77% (tức 100 cổ phiếu sẽ nhận 25 cổ phiếu mới). Ngày cuối cùng nhà đầu tư được đăng ký là 24/12/2021 và ngày tiến hành thanh toán cổ tức sẽ là ngày 24/1/2022. 

Ngoài việc hiểu cổ tức là gì thì việc tìm hiểu hiện nay đang có những loại cổ tức nào cũng là một kiến thức mà bạn cần biết để lựa chọn loại mã cổ phiếu phù hợp với chiến lược đầu tư của mình:

• Cổ tức cổ phiếu phổ thông: Loại cổ tức này sẽ được xác định trên căn cứ cửa số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại. Công ty sẽ chi trả một phần lợi nhuận ròng theo quy định từ trước sau khi hoàn đã đóng thuế và các mục tài chính khác.
• Cổ tức cổ phiếu ưu đãi: Loại cổ phần được trả theo mức cổ tức cố định và cổ thức thưởng, giá trị cao hơn cổ tức phổ thông. 

Xem thêm: Lợi tức là gì?

Ý nghĩa và các quy định về chi trả cổ tức

Ý nghĩa của việc chi trả cổ tức

• Việc chi trả cổ tức sẽ phần nào phản ánh tích cực về hoạt động kinh doanh của công ty, giúp nhà đầu tư tin cậy, yên tâm hơn vào cổ phiếu đang giữ. Đây cũng là một khoản thu nhập thụ động lâu dài cho bạn khi mua cổ phiếu.
• Khi công ty có lịch sử chi trả cổ tức lâu dài, mà tuyên bố loại bỏ hay giảm bớt cổ tức thì có thể là dấu hiệu cho nhà đầu tư về tình hình công ty đang gặp khó khăn. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp đây cũng là một dấu hiệu ban lãnh đạo đang có kế hoạch đầu tư vào một dự án có tiềm năng thu về lợi nhuận cao cho cổ đông về lâu dài.

Quy định về chi trả cổ tức 

Theo quy định tại Điều 135 Luật Doanh nghiệp năm 2020, công ty cổ phần được chi trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi tuân thủ các điều này:

• Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, nghĩa vụ tài chính theo đúng quy định của pháp luật hiện hành;
• Trường hợp công ty bị lỗ, không sinh lãi, thì doanh nghiệp sẽ phải trích tiền từ các quỹ công ty, quỹ dự phòng.
• Sau khi chi trả cổ tức, công ty vẫn phải tiến hành thanh toán đầy các loại chi phí, khoản nợ đến hạn;

Cách tính cổ tức trên mỗi cổ phiếu

Cổ tức trên mỗi cổ phiếu được tính theo công thức như sau:

 Hoặc:

Ví dụ

• Ở công thức (1): 

Công ty A công bố tổng cổ tức chi trả cho các cổ đông trong quý IV/2022 là 500.000.000 VNĐ. Hiện có 1.000.000 cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường. Vậy cổ tức trên mỗi cổ phiếu sẽ là: 500.000.000 / 1.000.000 = 500 VNĐ.

• Ở công thức (2):

Công ty A có chỉ số EPS là 1,724 và công bố tỷ lệ chi trả cổ tức cho quý IV/2022 là 12%. Vậy cổ tức trên mỗi cổ phiếu sẽ là: 1,724 x 12% = 207 VNĐ.

Các hình thức chi trả cổ tức phổ biến hiện nay

Chia cổ tức là gì hay trả cổ tức là gì đều nói đến việc doanh nghiệp trả lợi nhuận cho nhà đầu tư. Trong đó có hai hình thức chi trả cổ tức phổ biến đó là bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Cụ thể những ưu nhược điểm của từng hình thức như sau:

Trả bằng cổ phiếu

Chia cổ tức bằng cổ phiếu là hình thức doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu thông thường và chuyển vào tài khoản cho cổ đông.

Đối với hình thức trả bằng cổ phiếu, công ty sẽ không cần làm thủ tục phát hành, hay chào bán, mà sẽ phải tăng vốn điều lệ tương ứng theo tổng mệnh giá cổ phiếu trả cổ tức trong vòng 10 ngày (tính từ ngày hoàn thành thanh toán).

Trả bằng tiền mặt

Hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt nghĩa là công ty sẽ phải trả bằng đơn vị tiền VNĐ, hoặc thông qua chuyển khoản, séc để ghi vào tài khoản chứng khoán của cổ đông. Những công ty thanh toán cổ tức bằng tiền mặt thì số cổ tức sẽ được tính trên mệnh giá là 10.000 đồng/cổ mà không tính theo giá trị trường hàng ngày. 

Nên nhận cổ tức bằng tiền mặt hay bằng cổ phiếu?

Mặc dù đã hiểu cổ tức là gì, các cách nhận cổ tức nhưng vẫn không ít nhà đầu tư phân vân về việc nên chọn nhận bằng tiền mặt hay cổ phiếu. Để giúp bạn tìm được câu trả lời phù hợp, thì dưới đây sẽ là bảng so sánh các ưu nhược điểm của từng hình thức trả cổ tức.

Xem thông tin trả cổ tức ở đâu?

Thông tin trả cổ tức cũng như lịch trình, thời gian trả cổ tức sẽ được từng doanh nghiệp lập kế hoạch và báo cáo đến các nhà đầu tư. Có nhiều cách để nhà đầu tư tìm kiếm được thông tin liên quan đến việc trả cổ tức. Theo đó, bạn hãy tham khảo một số cách dưới đây:

Cách 1: Thông tin trả cổ tức sẽ được công bố thông qua bộ 8 Tài liệu Thông Báo, cụ thể như sau: 

• Nghị quyết và Biên bản Đại hội Cổ đông thường niên.
• Nghị quyết Hội đồng quản trị.
• Thông báo về ngày đăng ký cuối cùng nhận cổ tức từ trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam.
• Thông báo về Ngày đăng ký cuối cùng và ngày giao dịch không hưởng quyền nhận cổ tức của sở giao dịch chứng khoán. 
• Báo cáo kết quả phát hành cổ tức, cổ phiếu của công ty.
• Thông báo nhận được tài liệu báo cáo phát hành cổ tức, cổ phiếu của Ủy ban chứng khoán nhà nước.
• Thông báo nhận được báo cáo kết quả phát hành cổ tức, cổ phiếu.
• Thông báo về ngày giao dịch niêm yết bổ sung từ cổ tức, cổ phiếu của Sở giao dịch chứng khoán. 

Cách 2: Xem thông tin cổ tức tại các website của Sở Giao Dịch Chứng khoán tương ứng với các khu vực Tp. Hồ Chí Minh hoặc Hà Nội. 

Ví dụ tại hình dưới đây là thông tin về việc chia cổ tức tiền mặt của PPC - Nhiệt Điện Phả Lai. Bạn có thể tìm kiếm thông tin tại folder: Tài liệu cổ tức tiền mặt - PPC - Công ty CP Nhiệt Điện Phả Lai - HOSE, hoặc xem tại: Tài liệu cổ tức tiền mặt và cổ tức cổ phiếu - FPT -  Công ty CP FPT - HOSE. 

Cách 3: Xem thông tin trả cổ tức tại Website của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam.

Ví dụ tại hình dưới đây là thông tin về việc trả cổ tức của FPT với cổ tức tiền mặt 15% và cổ tức cổ phiếu 15%. Bạn có thể xem tại folder: Tài liệu cổ tức cổ phiếu và cổ tức tiền mặt  - FPT - Công ty CP FPT - VSD.

Cách 4: Xem thông tin trả cổ tức tại Website của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. 

Ví dụ theo hình dưới đây là thông tin về việc trả cổ tức của FPT với cổ tức cổ phiếu 15%. Bạn có thể xem thông tin tại folder: Tài liệu cổ tức cổ phiếu - FPT - Công ty CP FPT - SSC.

Cách 5: Xem thông tin tại website của Công ty niêm yết. 

Để tìm kiếm lịch trình trả cổ tức thì bạn chỉ cần tìm kiếm website chính thức của công ty. Sau đó vào website và tìm thông tin về báo cáo kết quả phát hành cổ phiếu và cổ tức.

Ví dụ theo hình ảnh dưới đây chính là các thông tin về việc trả cổ tức của FPT trên website của FPT. Bạn có thể xem thông tin tại hai mục: Báo cáo kết quả phát hành cổ phiếu và cổ tức; Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức.

Trên đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ về cổ tức là gì, cách tính cổ tức và biết được các cách thức trả cổ tức phổ biến hiện nay. Hy vọng những thông tin trên từ ZaloPay sẽ giúp bạn nắm được một hình thức lợi nhuận quan trọng từ việc đầu tư cổ phiếu và có kế hoạch đầu tư đúng đắn trong tương lai.