Cổ tức là gì? Có nên đầu tư cổ phiếu để nhận cổ tức không?

Tại Khoản 5 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020 đã nêu rõ cổ tức là gì như sau: 

“Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.” Trong đó, lợi nhuận ròng (hay lãi ròng, lãi sau thuế) được tính bằng tổng doanh thu sau bán hàng trừ đi thuế và các chi phí khác. 

Rõ hơn, cổ tức có thể hiểu là phần thưởng được trích từ lợi nhuận ròng của doanh nghiệp chi trả cho các cổ đông khi họ đầu tư vào vốn chủ sở hữu của công ty. Hội đồng quản trị sẽ chọn khung thời gian và tỷ lệ chi trả cổ tức khác nhau theo tần suất tháng, quý hoặc năm. Cổ tức thường được chia dưới dạng tiền mặt, cổ phiếu tái đầu tư hoặc tài sản khác.

>>> Tham khảo thêm bài viết liên quan: Doanh thu thuần là gì? Cách tính doanh thu thuần chuẩn

Cổ tức được phân thành 2 loại chính, gồm:

• Cổ tức cổ phiếu phổ thông: Loại cổ tức này sẽ được xác định trên căn cứ số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại. Công ty sẽ chi trả một phần lợi nhuận ròng theo quy định từ trước, sau khi hoàn đã đóng thuế và các mục tài chính khác.
• Cổ tức cổ phiếu ưu đãi: Loại cổ phần được trả theo mức cổ tức thưởng có giá trị cao hơn cổ tức phổ thông và cổ tức cố định, thường là các cổ đông lớn hoặc được ưu tiên và không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. 

Xem thêm: Lợi tức là gì?

Tỷ suất cổ tức (Dividend yield) là chỉ số tài chính cho biết phần trăm lợi nhuận mà cổ đông có thể nhận được dưới dạng cổ tức so với giá cổ phiếu của nó. Đây là một công cụ phổ biến dùng để đánh giá hiệu quả của việc đầu tư cổ phiếu có đem lại lợi nhuận hay không.

Tuy nhiên, không phải lúc nào tỷ suất cổ tức cao cũng được xem là khoản đầu tư hấp dẫn. Các nhà đầu tư cần cẩn trọng khi tỷ lệ cổ tức tăng đột biến vì đây rất có thể là dấu hiệu của việc cổ phiếu đang giảm mạnh. Và đương nhiên là, công ty với cổ phiếu đang giảm có thể đang gặp vấn đề và khó để đảm bảo độ tin cậy về chia cổ tức như đã hứa. 

Công thức:

Tỷ suất cổ tức = (Cổ tức hàng năm trên một cổ phiếu / Giá một cổ phiếu) x 100%

Bên cạnh bán cổ phiếu để lấy chênh lệch, việc đầu tư để nhận cổ tức cũng là một trong những phương thức phổ biến được nhiều người lựa chọn. Ưu điểm của hình thức này là đem lại nguồn thu nhập thụ động ổn định và có thể hưởng lợi nhuận kép nếu lãi suất giảm mạnh. Theo các giới phân tích, cổ phiếu có thể đem lại cổ tức trung bình là 10%/năm, cao hơn lãi suất tiết kiệm hiện nay.

Ngoài ra, đây cũng là một biện pháp phòng thủ an toàn cho các nhà đầu tư ngại rủi ro khi thị trường biến động. Nghĩa là, dù giá cổ phiếu giảm, bạn vẫn có thể nhận được khoản lợi nhuận cổ tức từ công ty. Tuy nhiên, hãy lựa chọn những công ty có dòng tiền lưu thông mạnh, tăng trưởng ổn định để đảm bảo sự phục hồi nhanh chóng và các cổ đông có thể nhận được cổ tức dài hạn.

Xem thêm:

• Kinh nghiệm đầu tư cổ phiếu dành cho người mới bắt đầu
• Lợi nhuận gộp là gì? Công thức tính tỷ suất lợi nhuận gộp nhanh nhất

Ý nghĩa của việc chi trả cổ tức

• Việc chi trả cổ tức sẽ phần nào phản ánh tích cực về hoạt động kinh doanh của công ty, giúp nhà đầu tư tin cậy, yên tâm hơn vào cổ phiếu đang giữ. Đây cũng là một khoản thu nhập thụ động lâu dài cho bạn khi mua cổ phiếu.
• Khi công ty có lịch sử chi trả cổ tức lâu dài, mà tuyên bố loại bỏ hay giảm bớt cổ tức thì có thể là dấu hiệu cho nhà đầu tư về tình hình công ty đang gặp khó khăn. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp đây cũng là một dấu hiệu ban lãnh đạo đang có kế hoạch đầu tư vào một dự án có tiềm năng thu về lợi nhuận cao cho cổ đông về lâu dài.

Quy định về chi trả cổ tức 

Điều kiện trả cổ tức

Theo quy định tại Điều 135 Luật Doanh nghiệp năm 2020, công ty cổ phần được chi trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi tuân thủ các điều saunày:

• Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, nghĩa vụ tài chính theo đúng quy định của pháp luật hiện hành.;
• Trường hợp công ty bị lỗ, không sinh lãi, thì doanh nghiệp sẽ phải trích tiền từ các quỹ công ty, quỹ dự phòng.
• Sau khi chi trả cổ tức, công ty vẫn phải tiến hành thanh toán đầy đủ các loại chi phí, khoản nợ đến hạn.;

Quy trình trả cổ tức

Khoản 4 điều 135 Luật Doanh Nghiệp năm 2020 có quy định các bước tiến hành trả cổ tức cho các cổ đông như sau:

• Bước 1: Hội đồng quản trị kiến nghị về thời hạn, thủ tục và mức chi trả cổ tức.
• Bước 2: Tiến hành cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên để đưa ra quyết định về hình thức và mức trả cổ tức với mỗi loại cổ phần hợp lý.
• Bước 3: Lên danh sách các cổ đông được nhận cổ tức và hình thức thanh toán chậm nhất là 30 ngày trước mỗi lần trả.
• Bước 4: Gửi thông báo đến các cổ đông, chậm nhất là 15 ngày trước hạn chi trả để đảm bảo đúng địa chỉ đăng ký cổ đông trước đó.
• Bước 5: Tiến hành chia cổ tức như đã thông báo, cổ tức phải được trả trong vòng 6 tháng kể từ khi kết thúc cuộc họp đại hội đồng cổ đông. 

Cổ tức trên mỗi cổ phiếu được tính theo công thức như sau:

Hoặc:

Ví dụ

• Ở công thức (1): 

Công ty A công bố tổng cổ tức chi trả cho các cổ đông trong quý IV/2022 là 500.000.000 VNĐ. Hiện có 1.000.000 cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường. Vậy cổ tức trên mỗi cổ phiếu sẽ là: 500.000.000 / 1.000.000 = 500 VNĐ.

• Ở công thức (2):

Công ty A có chỉ số EPS là 1,724 và công bố tỷ lệ chi trả cổ tức cho quý IV/2022 là 12%. Vậy cổ tức trên mỗi cổ phiếu sẽ là: 1,724 x 12% = 207 VNĐ.

Chia cổ tức là gì hay trả cổ tức là gì đều nói đến việc doanh nghiệp trả lợi nhuận cho nhà đầu tư. Trong đó có hai hình thức chi trả cổ tức phổ biến đó là bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Cụ thể những ưu nhược điểm của từng hình thức như sau:

Trả bằng cổ phiếu

Chia cổ tức bằng cổ phiếu là hình thức doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu thông thường (zero-cost) hoặc dùng cổ phiếu quỹ và chuyển vào tài khoản cho cổ đông. Như vậy, các cổ đông có thể tiếp tục sinh lời nếu cổ phiếu đó tăng giá và công ty cũng có một khoản tiền lưu thông để tiến hành các hoạt động đầu tư và mở rộng kinh doanh. 

Đối với hình thức trả bằng cổ phiếu, công ty sẽ không cần làm thủ tục phát hành, hay chào bán, mà sẽ phải tăng vốn điều lệ tương ứng theo tổng mệnh giá cổ phiếu trả cổ tức trong vòng 10 ngày (tính từ ngày hoàn thành thanh toán).

Xem thêm: Trả cổ tức bằng cổ phiếu: Nên hay không?

Trả bằng tiền mặt

Hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt nghĩa là công ty sẽ phải trả bằng đơn vị tiền VNĐ, hoặc thông qua chuyển khoản, séc để ghi vào tài khoản chứng khoán của cổ đông. Những công ty thanh toán cổ tức bằng tiền mặt thì số cổ tức sẽ được tính trên mệnh giá là 10.000 đồng/cổ mà không tính theo giá trị trường hàng ngày. 

Xem thêm: 

• Hướng dẫn chuyển khoản online bằng vài thao tác đơn giản
• Chuyển tiền từ Zalopay sang ngân hàng có miễn phí không?

Ví dụ về hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt và cổ phiếu

BIDV trả cổ tức cho cổ đông vào năm 2022 theo hai hình thức là: tiền mặt và cổ phiếu. 

Đối với hình thức tiền mặt sẽ theo tỷ lệ 2% (tức 1 cổ phiếu nhận 200 đồng). Như vậy, nếu sở hữu 10.000 cổ phiếu, cổ đông nhận được 10.000 x 200 = 2.000.000 đồng. 

Đối với chi cổ tức bằng cổ phiếu sẽ chia theo tỷ lệ 25,77% (tức 100 cổ phiếu sẽ nhận 25 cổ phiếu mới). Ngày cuối cùng nhà đầu tư được đăng ký là 24/12/2021 và ngày tiến hành thanh toán cổ tức sẽ là ngày 24/1/2022. 

Mặc dù đã hiểu cổ tức là gì, các cách nhận cổ tức nhưng vẫn không ít nhà đầu tư phân vân về việc nên chọn nhận bằng tiền mặt hay cổ phiếu. Để giúp bạn tìm được câu trả lời phù hợp, thì dưới đây sẽ là bảng so sánh các ưu nhược điểm của từng hình thức trả cổ tức.

Tham khảo thêm: Chính sách tiền tệ là gì?

Thông tin trả cổ tức cũng như lịch trình, thời gian trả cổ tức sẽ được từng doanh nghiệp lập kế hoạch và báo cáo đến các nhà đầu tư. Có nhiều cách để nhà đầu tư tìm kiếm được thông tin liên quan đến việc trả cổ tức. Theo đó, bạn hãy tham khảo một số cách dưới đây:

Cách 1: Thông tin trả cổ tức sẽ được công bố thông qua bộ 8 Tài liệu Thông Báo, cụ thể như sau: 

• Nghị quyết và Biên bản Đại hội Cổ đông thường niên.
• Nghị quyết Hội đồng quản trị.
• Thông báo về ngày đăng ký cuối cùng nhận cổ tức từ trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam.
• Thông báo về Ngày đăng ký cuối cùng và ngày giao dịch không hưởng quyền nhận cổ tức của sở giao dịch chứng khoán. 
• Báo cáo kết quả phát hành cổ tức, cổ phiếu của công ty.
• Thông báo nhận được tài liệu báo cáo phát hành cổ tức, cổ phiếu của Ủy ban chứng khoán nhà nước.
• Thông báo nhận được báo cáo kết quả phát hành cổ tức, cổ phiếu.
• Thông báo về ngày giao dịch niêm yết bổ sung từ cổ tức, cổ phiếu của Sở giao dịch chứng khoán. 

Cách 2: Xem thông tin cổ tức tại các website của Sở Giao Dịch Chứng khoán tương ứng với các khu vực Tp. Hồ Chí Minh hoặc Hà Nội. 

Ví dụ tại hình dưới đây là thông tin về việc chia cổ tức tiền mặt của PPC - Nhiệt Điện Phả Lai. Bạn có thể tìm kiếm thông tin tại folder: Tài liệu cổ tức tiền mặt - PPC - Công ty CP Nhiệt Điện Phả Lai - HOSE, hoặc xem tại: Tài liệu cổ tức tiền mặt và cổ tức cổ phiếu - FPT -  Công ty CP FPT - HOSE.

Cách 3: Xem thông tin trả cổ tức tại Website của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam.

Ví dụ tại hình dưới đây là thông tin về việc trả cổ tức của FPT với cổ tức tiền mặt 15% và cổ tức cổ phiếu 15%. Bạn có thể xem tại folder: Tài liệu cổ tức cổ phiếu và cổ tức tiền mặt  - FPT - Công ty CP FPT - VSD.

Cách 4: Xem thông tin trả cổ tức tại Website của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. 

Ví dụ theo hình dưới đây là thông tin về việc trả cổ tức của FPT với cổ tức cổ phiếu 15%. Bạn có thể xem thông tin tại folder: Tài liệu cổ tức cổ phiếu - FPT - Công ty CP FPT - SSC.

Cách 5: Xem thông tin tại website của Công ty niêm yết. 

Để xem lịch trình trả cổ tức,bạn chỉ cần tìm kiếm website chính thức của công ty. Sau đó vào website và tìm thông tin về báo cáo kết quả phát hành cổ phiếu và cổ tức.

Ví dụ theo hình ảnh dưới đây chính là các thông tin về việc trả cổ tức của FPT trên website của FPT. Bạn có thể xem thông tin tại hai mục: Báo cáo kết quả phát hành cổ phiếu và cổ tức; Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức.

Làm sao để lựa chọn cổ phiếu trả cổ tức phù hợp?

Việc lựa chọn này tùy thuộc vào mục tiêu của mỗi cá nhân. Nếu bạn muốn có một nguồn thu nhập thụ động đều đặn, hãy đầu tư những cổ phiếu có tỷ suất cổ tức từ trung bình trở lên và ổn định trong thời gian dài. Đặc biệt, khi tỷ suất cổ tức tăng bất thường, bạn nên xem xét liệu rằng sự tăng trưởng có đến từ hoạt động cốt lõi của doanh nghiệp hay không, nếu không thì đó rất có thể là “cái bẫy”.

Nếu bạn định hướng đầu tư tăng trưởng và chưa cần nguồn vốn ngay lập tức, hãy cân nhắc những cổ phiếu có xu hướng tăng cổ tức để đạt hiệu quả lợi nhuận tốt hơn.  

Tham khảo thêm: Bộ sách hay dạy làm giàu từ chứng khoán cho người mới bắt đầu

Trả cổ tức bằng tiền về tài khoản trong bao lâu?

Thông thường, thời gian nhận tiền sẽ kéo dài từ 1,5 đến 2 tháng, khi các thủ tục và quy định niêm yết cổ phiếu được hoàn tất. Nhà đầu tư có thể nhận séc, chuyển khoản ngân hàng hoặc thông qua bưu điện.

Nhận cổ tức có chịu thuế thu nhập cá nhân không?

Theo quy định pháp luật, thu nhập từ đầu tư vốn dưới hình thức tiền mặt phải chịu thuế thu nhập cá nhân là 5% trên tổng giá trị thu được. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp chọn trả cổ tức bằng cổ phiếu thì có thể tiết kiệm khoản phí thuế này. 

Bạn đang bắt đầu hành trình đầu tư ư? Bạn muốn tìm kiếm một địa điểm giao dịch chứng khoán an toàn, uy tín để đầu tư lâu dài và nhận cổ tức từ doanh nghiệp? Zalopay chính là ứng cử viên sáng giá để đồng hành với bạn trong suốt hành trình trải nghiệm và khám phá này. Với sản phẩm Tài Khoản Chứng Khoán được cung cấp bởi DNSE trên nền tảng Zalopay, hỗ trợ đầu tư chỉ từ 01 cổ phiếu, việc đầu tư chứng khoán trở nên dễ dàng hơn với bất kỳ ai. 

Không chỉ được hưởng lợi từ hệ sinh thái sẵn có trên Zalopay, người dùng còn có thể cập nhật thông tin thị trường chứng khoán, giá cả và khuyến nghị đầu tư bởi các chuyên gia của DNSE ngay trên màn hình chính để đưa ra quyết định tối ưu nhất. 

Khi đến kỳ hạn trả cổ tức, các doanh nghiệp sẽ tiến hành thanh toán thông qua Tài Khoản Chứng Khoán trên Zalopay. Thời gian trả cổ tức bằng tiền mặt thông thường sẽ kéo dài từ 1,5 - 2 tháng, sau khi doanh nghiệp đã hoàn tất các thủ tục, quy định niêm yết cổ phiếu.  

Hướng dẫn đăng ký “Tài Khoản Chứng Khoán” trên Zalopay:

• Bước 1: Tải Zalopay về điện thoại. Truy cập ứng dụng, chọn biểu tượng “Tất cả”.
• Bước 2: Chọn biểu tượng “Chứng khoán”.
• Bước 3: Tại màn hình chính của TK chứng khoán, chọn “Đăng ký tài khoản".

• Bước 4: Kiểm tra và bổ sung thông tin chi tiết, bấm “Tiếp tục”.
• Bước 5: Nhập mã PIN Zalopay hoặc xác thực bằng sinh trắc học (Touch ID/ Face ID).
• Bước 6: Hoàn thành đăng ký và chờ kết quả.

>>> Tham khảo thêm: 

• Nhận hóa đơn thanh toán cực chất khi đầu tư Chứng Khoán trên Zalopay
• Hướng dẫn cách chơi chứng khoán cho người mới hiệu quả, nhanh chóng thu lợi nhuận

Trên đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ về cổ tức là gì, cách tính cổ tức và biết được các cách thức trả cổ tức phổ biến hiện nay. Hy vọng những thông tin trên từ Zalopay sẽ giúp bạn nắm được một hình thức lợi nhuận quan trọng từ việc đầu tư cổ phiếu và có kế hoạch đầu tư đúng đắn trong tương lai.