Cổ phiếu là gì? Phân loại, đặc điểm, nguyên tắc thành công cho nhà đầu tư

Theo định nghĩa cơ bản, cổ phiếu (Share hoặc Stock) là giấy chứng nhận số tiền mà nhà đầu tư đã đóng góp cho công ty phát hành. Nói cách khác, cổ phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành hoặc bút toán ghi sổ xác nhận quyền sở hữu cấp cho nhà đầu tư, nhằm xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó. Đây là một trong những loại hình đầu tư chứng khoán đầy tiềm năng trong những năm gần đây.

Người nắm giữ cổ phiếu đóng vai trò là cổ đông, đồng thời cũng là chủ sở hữu của công ty phát hành. Đến kỳ hạn thanh toán, những người này sẽ được chi trả cổ tức theo đúng với số vốn đã góp ban đầu.

Ví dụ: Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, 10.000 VNĐ là mệnh giá tiêu chuẩn cho hầu hết các cổ phiếu niêm yết trên sàn giao dịch. Một công ty cổ phần A có vốn điều lệ là 5 tỷ thì công ty đó lưu hành 500.000 cổ phiếu và số cổ phiếu này đại diện cho toàn bộ vốn điều lệ của công ty.

>> Xem thêm: Chứng khoán là gì? Phân loại chứng khoán hiện nay 

Để hiểu rõ hơn cổ phiếu là gì, bạn phải phân chia rõ cổ phiếu có những loại nào. Cụ thể, cổ phiếu được chia thành 2 loại chính:

Cổ phiếu thường (cổ phiếu phổ thông)

Là loại cổ phiếu mà công ty cổ phần buộc phải có. Người nắm giữ cổ phiếu thường có quyền dự họp đại hội cổ đông, đồng thời cũng có quyền biểu quyết những vấn đề lớn liên quan đến công ty.

Cổ phiếu ưu đãi

 Là loại cổ phiếu được cấp cho người sở hữu cổ phần ưu đãi. Tuỳ loại cổ phiếu ưu đãi mà người nắm giữ sẽ có những đặc quyền riêng hoặc bị hạn chế một số quyền so với cổ đông phổ thông (người nắm giữ cổ phiếu thường).

Cổ phiếu ưu đãi lại chia thành 3 dạng chính như sau:

• Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Người nắm giữ loại cổ phiếu ưu đãi này sẽ được trả cổ tức cao hơn so với người nắm giữ cổ phiếu phổ thông. Tuy nhiên, họ lại bị loại trừ quyền biểu quyết, dự họp đại hội cổ đông hay đề xuất người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát
• Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Người nắm giữ được công ty hoàn lại vốn góp bất cứ lúc nào theo yêu cầu hoặc theo các điều kiện thỏa thuận đã đặt ra trước đó. Cũng giống như người nắm giữ cổ phiếu ưu đãi cổ tức, những ai hiện đang nắm giữ cổ phiếu này cũng bị loại trừ quyền biểu quyết, dự họp đại hội cổ đông hay đề xuất người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát
• Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Là cổ phiếu có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phiếu thường. Cổ phiếu này có các quyền khác như cổ đông phổ thông bao gồm: dự họp đại hội cổ đông, biểu quyết, đề cử người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát. Tuy nhiên, cổ đông sẽ không được chuyển nhượng cổ phiếu cho người khác.

>> Xem thêm: Các thuật ngữ chứng khoán mà nhà đầu tư mới cần phải nắm 

Trước khi bước chân vào hành trình đầu tư chứng khoán, bạn cần nắm rõ những khái niệm căn bản như: Đầu tư cổ phiếu là gì? Tại sao nên đầu tư cổ phiếu? Lợi nhuận cổ phiếu đến từ đâu?

Đầu tư cổ phiếu là gì?

Đầu tư cổ phiếu là việc bạn bỏ tiền ra để mua cổ phần do các công ty phát hành hoặc trực tiếp mua cổ phiếu được niêm yết trên các sàn chứng khoán. Nghĩa là khi nắm giữ cổ phiếu, nhà đầu tư sẽ nhận được lãi suất hàng năm, được tính toán dựa trên hiệu quả kinh doanh của công ty phát hành.

Tại sao nên đầu tư cổ phiếu?

Xu hướng đầu tư cổ phiếu hiện nay tại Việt Nam cho thấy sự khởi sắc và đầy tiềm năng trong nhiều nhóm ngành khác nhau. Dưới đây là một số lý do do giúp cho số lượng nhà đầu tư vào cổ phiếu ngày càng tăng:

• Mang tính linh hoạt: Đây là một kênh đầu tư có thị trường lớn và nhiều sản phẩm đầu tư khác nhau (đại diện cho mỗi công ty là những mã cổ phiếu khác nhau). Thời gian tối thiểu để nắm giữ một cổ phiếu chỉ từ 2 ngày, và bạn có thể bán cổ phiếu bất cứ lúc nào.
• Mang tính thanh khoản cao: Bạn có thể dễ dàng thực hiện các giao dịch mua đi bán lại cổ phiếu trên các sàn chứng khoán.
• Mang lại lợi nhuận cao:  Chưa kể, nếu đầu tư cổ phiếu đúng thời điểm và có chiến lược đầu tư thông minh, bạn có thể kiếm lời hiệu quả từ chính các hoạt động đầu tư của mình. Tốc độ thu về khi “xuống tiền” trong chứng khoán, cổ phiếu cũng được đánh giá là nhanh hơn hẳn so với các sản phẩm đầu tư khác.
• Có thể nắm quyền biểu quyết công ty: Việc mua lượng lớn cổ phiếu (nhất là cổ phiếu phổ thông) sẽ giúp nhà đầu tư củng cố quyền điều hành và tham gia biểu quyết trong các hoạt động của doanh nghiệp.

>> Xem thêm: Giờ giao dịch chứng khoán tại các sàn giao dịch phổ biến ở Việt Nam 

Lợi nhuận cổ phiếu đến từ đâu?

Khi mua cổ phiếu, bạn sẽ nhận được hai nguồn lợi chính đến từ cổ tức và hưởng chênh lệch giá. Trong đó:

• Cổ tức: Là số tiền (hoặc cổ phiếu) được công ty phát hành cổ phiếu trích ra từ lợi nhuận ròng để chi trả cho các nhà đầu tư khi công ty hoạt động tốt và có lãi. Khoản 5 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020 cũng nêu rõ: “Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.”
• Chênh lệch giá: Được hiểu là mức chênh lệch giữa giá mua vào và bán ra của cổ phiếu bạn đang sở hữu.

>> Xem thêm: Hướng dẫn cách chơi chứng khoán cho người mới hiệu quả, nhanh chóng thu lợi nhuận 

Bên cạnh các kiến thức cơ bản như “cổ phiếu là gì?”, bạn cũng nên học và- hiểu các chỉ số thông dụng trong đầu tư. Điều này giúp bạn có thể đánh giá mức độ hiệu quả của các cổ phiếu, nhận định tính tiềm năng và khả năng sinh lời của bất kỳ cổ phiếu nào. Các chỉ số cơ bản bạn cần nắm vững gồm có:

• Chỉ số P/E (Price to Earning): Là chỉ số đánh giá mối quan hệ giữa giá thị trường của cổ phiếu với thu nhập nhận được trên 1 cổ phiếu. Chỉ số P/E thấp đồng nghĩa với việc cổ phiếu đang bị định giá thấp. Điều này sẽ có lợi cho nhà đầu tư do số tiền bỏ ra để có được lợi nhuận thấp hơn.
• Chỉ số EPS (Earning per share): Thu nhập trên mỗi cổ phần hay lợi nhuận sau thuế trên mỗi cổ phần bạn nhận được sau khi công ty phát hành chia tiền lãi cho cổ đông. EPS càng cao chứng tỏ công ty có tốc độ phát triển tốt, ổn định.
• Chỉ số P/B (Price to book value ratio): Là tỷ lệ giá trên sổ sách. Chỉ số này được dùng để so sánh giá trị thực tế của một loại cổ phiếu so với giá trị sổ sách của chính cổ phiếu đó. Chỉ số P/B càng thấp chứng tỏ rằng nhà đầu tư đang được trả ít hơn so với giá trị sổ sách ghi nhận.
• Chỉ số DPR (Tỷ lệ chi trả cổ tức): Chỉ số thể hiện mức chi trả cổ tức cho các cổ đông so với mức lợi nhuận công ty kiếm được. Chỉ số DPR càng cao cho thấy công ty đang trên đà phát triển và tạo ra lợi nhuận tốt.

>> Xem thêm:

• Chỉ số VNIndex là gì? Hướng dẫn cách đọc biểu đồ VNIndex
• Tổng quan về chỉ số VN100. Phân biệt chỉ số VN100 với chỉ số VN30 và VN Index 

“Cần bao nhiêu tiền để mua được cổ phiếu?” là câu hỏi được đặt ra bởi nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư mới. Trong thực tế, để có thể sở hữu cổ phiếu, bạn không cần bỏ quá nhiều tiền vốn. Công thức tính số tiền mua cổ phiếu rất đơn giản:

Số tiền mua cổ phiếu = số lượng cổ phiếu muốn mua x giá của của cổ phiếu tương ứng (tại thời điểm đặt và khớp lệnh)

Ví dụ: Hiện nay, FPT được niêm yết trên sàn chứng khoán HoSE, để mua cổ phiếu FPT, nhà đầu tư cần có tài khoản giao dịch tại các sàn chứng khoán này. Theo quy định của sàn HoSE, nhà đầu tư cần mua tối thiểu 100 cổ phiếu/lần mua. Nếu thị giá của cổ phiếu ở thời điểm đó là 25.000 đồng, đồng nghĩa bạn phải bỏ ra tối thiểu 2.500.000 đồng cho lần giao dịch mua vào lần đầu tiên. Sau khi hoàn tất và được khớp lệnh, bạn sẽ sở hữu 100 cổ phiếu của đơn vị này.

>> Xem thêm: Sàn chứng khoán là gì? Top 4 sàn giao dịch chứng khoán uy tín nhất Việt Nam

Sau khi biết số tiền để có thể đầu tư cổ phiếu thì câu hỏi đặt ra là “nên đầu tư mã cổ phiếu nào hiện nay?”. Theo các chuyên gia chứng khoán thì mã cổ phiếu nên đầu tư nhất chính là các mã cổ phiếu Ngân hàng. Nguyên nhân do các mã cổ phiếu Ngân hàng thuộc loại Blue chip trên thị trường chứng khoán và có xu hướng tăng trưởng ổn định theo thời gian.

Khi tham gia vào thị trường, bạn cần phải hiểu được chứng khoán và  cổ phiếu là gì? Sau đó, vận dụng những kiến thức này cùng với các nguyên tắc dưới đây để có một chiến lược đầu tư hiệu quả nhất.

• Chọn mua cổ phiếu tốt: Bạn phải có những đánh giá khách quan và toàn diện về sản phẩm cổ phiếu đó trước khi đầu tư. Thay vì chạy theo hiệu ứng FOMO, cần có sự soi xét kỹ về tiềm năng tăng trưởng và khả năng sinh lời của cổ phiếu.
• Mua cổ phiếu đúng thời điểm: Bạn nên cân nhắc kỹ càng trước khi mua cổ phiếu ở bất cứ thời điểm nào. Cần lựa chọn thời gian thích hợp để mua vào cổ phiếu, xác định rõ đó có phải thời điểm thuận lợi để mua hay không, cổ phiếu đang trong tình trạng như thế nào,...
• Nghiên cứu chiến lược đầu tư: Chiến lược đầu tư là điều bạn cần xác định rõ trước khi tham gia vào thị trường chứng khoán. Điều này tác động đến các hoạt động đầu tư của bạn sau này. Bạn có thể đọc thêm về “khẩu vị rủi ro” và cách phân tích để xác định mình thuộc tuýp nhà đầu tư nào và định sẵn chiến lược của bản thân trong tương lai.
• Giữ tâm lý ổn định khi giao dịch đầu tư: Thị trường chứng khoán liên tục biến động, do đó bản thân là nhà đầu tư bạn cần phải thật vững vàng và có tâm thế đủ mạnh. Những quyết định mua vào - bán ra sáng suốt và kịp thời sẽ giúp bạn thu lời hoặc cắt lỗ một cách ngoạn mục.
• Mua - bán cổ phiếu gián tiếp thông qua quỹ mở: Trong trường hợp là nhà đầu tư mới, chưa am hiểu về chứng khoán, hoặc quá bận và không có thời gian theo sát thị trường, bạn có thể cân nhắc đầu tư cổ phiếu gián tiếp thông qua quỹ mở. Khi đầu tư vào quỹ mở, tiền đầu tư của bạn sẽ được các chuyên gia tài chính phân bổ hợp lí nhằm mục đích cuối cùng là thu lời.

>> Xem thêm: Nên lướt sóng ngắn hạn hay đầu tư chứng khoán dài hạn?

Bạn muốn bắt tay vào đầu tư cổ phiếu? Zalopay sẽ là người bạn đồng hành đáng tin cậy của bạn. Với sản phẩm “Chứng khoán” được cung cấp bởi DNSE được tích hợp trên ứng dụng Zalopay. Bạn có thể bắt đầu đầu tư chỉ từ 01 cổ phiếu đơn giản, an toàn. Sau đây là cách mở tài khoản đầu tư chứng khoán trên Zalopay miễn phí:

• Bước 1: Tải Zalopay về điện thoại. Truy cập ứng dụng, chọn biểu tượng “Tất cả”.
• Bước 2: Chọn biểu tượng “Chứng khoán”.
• Bước 3: Tại màn hình chính của TK chứng khoán, chọn “Đăng ký tài khoản".

• Bước 4: Kiểm tra và bổ sung thông tin chi tiết, bấm “Tiếp tục”.
• Bước 5: Nhập mã PIN Zalopay hoặc xác thực bằng sinh trắc học (Touch ID/ Face ID).
• Bước 6: Hoàn thành đăng ký và chờ kết quả.

Ngoài ra, bạn cũng có thể xem hướng dẫn chi tiết cách mua và bán chứng khoán trên Zalopay TẠI ĐÂY.

Lợi nhuận của cổ phiếu đến từ đâu?

Lợi nhuận của cổ phiếu đến từ 2 nguồn chính là cổ tức và mức chênh lệch giá bán cổ phiếu. Trong đó: cổ tức là do doanh nghiệp phát hành cổ phiếu chi trả, chênh lệch giá là mức chênh lệch giữa giá mua vào và giá bán ra của cổ phiếu.

Nên đầu tư vào mã cổ phiếu nào?

Nên đầu tư vào mã cổ phiếu Ngân hàng. Bời vì các mã cổ phiếu Ngân hàng thuộc loại Blue chip trên thị trường chứng khoán và có xu hướng tăng trưởng ổn định theo thời gian.

Trên đây là những thông tin mà Zalopay chia sẻ về chủ đề “cổ phiếu là gì?”, cũng như phân loại và đặc điểm của từng loại cổ phiếu. Hy vọng thông qua bài viết này, bạn sẽ nắm vững hơn các kiến thức cơ bản về đầu tư, từ đó làm nền tảng để đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt, mang lại lợi nhuận cao.