Chỉ số ROA là gì? Cách tính, ý nghĩa và cách sử dụng trong đầu tư chứng khoán

Chỉ số ROA là gì?

ROA - Return on total assets được hiểu ngắn gọn là tỷ suất sinh lời trên tài sản. Đây là một chỉ số cơ bản giúp nhà đầu tư xác định xem doanh nghiệp có đang sử dụng tài sản của mình một cách hiệu quả để tạo ra lợi nhuận hay không. Cụ thể hơn, ROA là tiêu chí dùng để đo lường khả năng sinh lợi của một công ty so với tổng tài sản của doanh nghiệp đó.

Công thức tính ROA

Chỉ số ROA được tính bằng công thức sau:

Trong đó:

• Thu nhập ròng là lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp được tính theo công thức:

Thu nhập ròng = Tổng doanh thu - Chi phí - Thuế thu nhập doanh nghiệp

• Tổng tài sản là tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp tại thời điểm thực hiện báo cáo và được tính dựa trên bảng cân đối kế toán của công ty.

Ví dụ : 

Tổng tài sản của ngân hàng BIDV tính đến ngày 31/12/2021 là 1.761.696 tỷ đồng. Lợi nhuận ròng sau thuế đạt 11.627 tỷ đồng. Vậy chỉ số ROA của BIDV lúc này sẽ là:

11.627 tỷ / 1.761.696 tỷ x 100% = 0,66%

Ý nghĩa của chỉ số ROA

Đối với mỗi doanh nghiệp, chỉ số ROA thể hiện:

Với một đồng tài sản ban đầu, doanh nghiệp có thể tạo ra bao nhiêu đồng lãi sau thuế.

Cụ thể, chỉ số ROA mang nhiều ý nghĩa đối với doanh nghiệp đó là:

• ROA đo lường mức độ hiệu quả của một công ty trong việc sử dụng tài sản của mình để tạo ra lợi nhuận. Do đó các nhà đầu tư có thể sử dụng ROA để tìm các cơ hội cổ phiếu.
• ROA tăng cho thấy công ty đang làm tốt trong việc tạo ra lợi nhuận. Ngược lại, ROA giảm cho thấy công ty có thể đã đầu tư quá mức vào các tài sản không thể tạo ra tăng trưởng doanh thu. Hoặc đây cũng là dấu hiệu cho thấy công ty đang gặp vấn đề nào đó.
• ROA cũng có thể được sử dụng để so sánh các công ty trong cùng lĩnh vực hoặc ngành. Giúp nhà đầu tư dễ dàng hơn trong việc đưa ra lựa chọn cổ phiếu.

Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của chỉ số ROA, bạn có thể tham khảo ví dụ sau:

Công ty A và công ty B cùng kinh doanh trong lĩnh vực đồ tiêu dùng. Công ty A mỗi năm có thu nhập là 10 tỷ đồng, tổng tài sản ban đầu là 50 tỷ thì chỉ số ROA sẽ là 20%. Công ty B cũng có thu nhập tương tự nhưng tổng tài sản ban đầu là 100 tỷ thì tỉ số ROA chỉ ở mức 10%. Như vậy, qua chỉ số ROA, ta có thể đánh giá được cùng mức lợi nhuận 10 tỷ đồng nhưng công ty A lại hoạt động hiệu quả hơn công ty B.

Lưu ý: Khi áp dụng chỉ số ROA để đánh giá hiệu quả doanh nghiệp, các nhà đầu tư cũng nên chú ý tới tỉ lệ lãi suất mà công ty phải trả cho các khoản vay. Nếu công ty kiếm được số tiền ít hơn số tiền phải chi cho các hoạt động đầu tư thì đó là một biểu hiện không tốt. Ngược lại, nếu lượng kiếm về nhiều hơn chi phí vay thì chứng tỏ công ty đang sử dụng tốt đòn bẩy tài chính trong hoạt động kinh doanh của mình.

Chỉ số ROA được sử dụng như thế nào trong đầu tư chứng khoán

Trong đầu tư chứng khoán, hiệu quả của doanh nghiệp phát hành cổ phiếu luôn là điều mà các nhà đầu tư quan tâm. Để đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, nhà đầu tư có thể dựa vào chỉ số ROA. Tuy nhiên, việc đánh giá thông qua ROA cần dựa vào các tiêu chí sau.

Lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp

Như đã nói, chỉ số ROA giữa các công ty cần được so sánh trong lĩnh vực tương đồng, vì cơ cấu tài sản của các lĩnh vực khác nhau sẽ khác nhau.

• Công ty về lĩnh vực công nghiệp nặng, sản xuất, chế tạo như: thép, xi măng, sắt,..thường có tài sản cố định giá trị cao hơn, do vậy chỉ số ROA thường thấp hơn.
• Công ty về lĩnh vực công nghệ thông tin hay tiêu dùng…thường không yêu cầu tài sản cố định có giá trị cao nên chỉ số ROA sẽ cao hơn.

Nếu bạn so sánh ROA của các công ty hoạt động ở các ngành không giống nhau thì kết quả sẽ khá khập khiểng. Dưới đây là chỉ số ROA của 3 doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau, bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn về chỉ số này:

Qua ví dụ trên ta thấy, các công ty hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau thường có chỉ số ROA chênh lệch khá lớn, do vậy chúng ta nên chọn các công ty hoạt động trong cùng ngành để so sánh để có kết quả khả quan hơn.

ROA trung bình của ngành

Các nhà đầu tư có thể so sánh ROA công ty với ROA trung bình ngành để đánh giá và lựa chọn được cổ phiếu tốt. Nếu ROA của doanh nghiệp lớn hơn ROA trung bình ngành thì khả năng cao doanh nghiệp đó sử dụng tài sản hiệu quả hơn và ngược lại.

Ví dụ:

Theo báo cáo tài chính 2021 ngành ngân hàng, chỉ số ROA bình quân toàn hệ thống quý 3 là 1%. Dưới đây là top 10 ngân hàng có chỉ số ROA cao nhất ngành và cao hơn hẳn ROA trung bình ngành, tính đến 30/09/2021. 

Qua đó, ta có thể thấy được, đây đều là những ngân hàng sử dụng tài sản để sinh lời có hiệu quả, thu hút được nhiều nhà đầu tư.

ROA trước kia của doanh nghiệp

So sánh ROA của doanh nghiệp thời điểm hiện tại với ROA của doanh nghiệp trong quá khứ cũng giúp nhà đầu tư có thêm nhận định trong lựa chọn cổ phiếu. Vì trong nhiều trường hợp, ROA của doanh nghiệp cao hơn ROA trung bình ngành nhưng lại có xu hướng giảm so với quá khứ. Nếu đầu tư vào các công ty này, bạn sẽ dễ gặp rủi ro.

Ngược lại, các doanh nghiệp có ROA tăng trưởng đều qua các năm sẽ là những cái tên sáng giá mà bạn có thể lựa chọn để đầu tư cổ phiếu.

Ví dụ:
 

Theo báo cáo tài chính 2019 ngành ngân hàng, ROA trung bình ngành là 1,59%, ROA của BIDV đạt 0,6% thấp hơn nhiều so với ROA trung bình. Và đặc biệt, ta thấy ROA của BIDV qua các năm 2017, 2018, 2019 có xu hướng giảm. Như vậy, ta nói khả năng sử dụng tài sản của doanh nghiệp này chưa hiệu quả.

Chỉ số ROA bao nhiêu là tốt?

Sau khi tìm hiểu ROA là gì, nhiều nhà đầu tư thắc mắc chỉ số ROA bao nhiêu là tốt? Theo tiêu chuẩn quốc tế, chỉ số ROA của một doanh nghiệp được cho là đủ năng lực tài chính thường phải lớn hơn 7.5%. Tuy nhiên, sẽ không có con số tuyệt tối để trả lời cho câu ROA bao nhiêu là tốt. Để đánh giá một cách khả quan nhất, bạn cần dựa vào 3 tiêu chí bao gồm:

• Chỉ số ROA trung bình ngành.
• Chỉ số ROA của các đối thủ trong ngành.
• So sánh chỉ số ROA (Tối thiểu trong 3 năm) của doanh nghiệp trong quá khứ.

Ví dụ:

Chỉ số ROA năm 2018 của CTCP Thủy sản Vĩnh Hoàn là 25,4% và có sự tăng trưởng mạnh so với ROA trong quá khứ: 12.8% (2016) và 12.7% (2017). Ngoài ra, ROA của Vĩnh Hoàn cũng cao hơn nhiều so với ROA trung bình ngành (14%), thời điểm cùng kỳ. Qua đó, ta dễ dàng thấy được mức ROA của Vĩnh Hoàn đang ở mức rất tốt (ROA > 7.5%, cao hơn ROA quá khứ và cao hơn ROA trung bình ngành), đây là doanh nghiệp sử dụng tài sản đem lại lợi nhuận hiệu quả và ít rủi ro.

Trên đây là những thông tin về chỉ số ROA là gì, cách tính và sử dụng ROA trong đầu tư chứng khoán. bạn có thể dựa vào chỉ số ROA này để lựa chọn được cổ phiếu tốt để đầu tư. ZaloPay chúc bạn vận dụng thành công chỉ số cơ bản này trong đầu tư chứng khoán và nhiều lĩnh vực khác.