Đòn bẩy tài chính trong chứng khoán: Vai trò và công thức tính

Đòn bẩy tài chính (tên tiếng Anh là Financial Leverage - FL) là công cụ hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư và kiểm soát ngân quỹ lớn hơn so với quỹ hiện có. Nó thể hiện mức độ một doanh nghiệp sử dụng khoản vốn đi vay (từ ngân hàng, các tổ chức tài chính,...) với mục đích gia tăng tỷ suất lợi nhuận cho doanh nghiệp hoặc thu nhập trên 1 cổ phần thường. Nói cách khác, đòn bẩy tài chính là sự kết hợp giữa nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.

Nếu doanh nghiệp có nợ phải trả lớn hơn vốn chủ sở hữu, nghĩa là doanh nghiệp đang dựa nhiều vào nguồn vốn bên ngoài, đòn bẩy tài chính thường sẽ cao. Ngược lại, doanh nghiệp có nợ phải trả nhỏ hơn số vốn chủ sở hữu sẽ có đòn bẩy tài chính thấp.

Trên thực tế, đòn bẩy tài chính hoạt động như một con dao hai lưỡi. Nó có thể khuếch đại lợi nhuận khi khoản đầu tư sinh lời, mang lại lợi nhuận vượt trội so với việc chỉ sử dụng vốn tự có. Tuy nhiên, nếu thất bại, nhà đầu tư không chỉ mất vốn ban đầu mà còn phải gánh thêm các khoản nợ và lãi suất vay. Do đó, đòn bẩy tài chính đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc, tính toán kỹ lưỡng và khả năng chấp nhận rủi ro cao.

>> Xem thêm: 

• Mô hình cốc tay cầm (Cup and Handle) là gì? Đặc điểm và cách giao dịch hiệu quả
• Sóng Elliott là gì? Ứng dụng lý thuyết sóng Elliott trong đầu tư 2024
• Khung giờ giao dịch chứng khoán Việt Nam mới nhất, cập nhật 2024

Đòn bẩy tài chính được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Mặc dù hình thức sử dụng tiền của người khác nhằm mang lại lợi nhuận cho mình này chứa nhiều rủi ro, nhưng nếu vận dụng tốt có thể đem lại lợi thế trong kinh doanh. Một số vai trò quan trọng của đòn bẩy tài chính trong đầu tư bao gồm:

• Bù đắp lượng vốn bị thiếu hụt của doanh nghiệp: Đòn bẩy tài chính giúp cung cấp đủ nguồn vốn để duy trì các hoạt động kinh doanh. 
• Tăng khả năng tiếp cận thị trường: Đòn bẩy tài chính hỗ trợ doanh nghiệp có thể gia tăng tỷ lệ thành công nhờ tiếp cận thêm nhiều cơ hội đầu tư tiềm năng.
• Đa dạng hóa danh mục: Đòn bẩy cho phép nhà đầu tư phân bổ vốn vào nhiều loại tài sản khác nhau, giảm thiểu rủi ro tập trung.
• Khuếch đại lợi nhuận: Đòn bẩy tài chính giúp nâng cao lợi nhuận nếu được sử dụng đúng cách.
• Được khấu trừ thuế: Đòn bẩy tài chính giúp tối ưu hóa tiền lãi, giúp doanh nghiệp cắt giảm một lượng lớn chi phí về thuế. Các khoản vay mượn và tiền lãi được trừ vào chi phí hoạt động. Do đó, phần tiền này sẽ được tính vào thu nhập phải chịu thuế trước thời điểm quyết toán.

>> Xem thêm: 

• Cổ phiếu ESOP là gì? Tại sao doanh nghiệp lại phát hành cổ phiếu ESOP
• Top 10 cổ phiếu vốn hóa lớn nhất trên sàn chứng khoán hiện nay
• Vốn pháp định là gì? Danh sách những ngành nghề yêu cầu vốn pháp định

Hệ số đòn bẩy tài chính là một chỉ số quan trọng, phản ánh mức độ rủi ro tài chính và khả năng sinh lời, từ đó đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt, hiệu quả. Để tính đòn bẩy tài chính, ta sử dụng công thức như sau: 

Độ lớn (mức độ tác động) của đòn bẩy tài chính cũng có thể được tính theo công thức:

Trong đó:

• EBIT: lợi nhuận trước thuế và+ chi phí lãi vay
• EPS: lợi nhuận thu được trên mỗi cổ phần

Ngoài ra, để tính đòn bẩy tài chính khi có thêm khoản lãi vay , ta có công thức tính tỷ số đòn bẩy tài chính (DFL): 

Trong đó:

• F: Chi phí cố định kinh doanh không bao gồm lãi vay
• v: Chi phí biến đổi trên một đơn vị sản phẩm
• p: Giá bán
• Q: Số lượng sản phẩm bán ra
• I: Phần lãi vay phải trả

Ví dụ về đòn bẩy tài chính:

Công ty X tiến hành kinh doanh sản phẩm Y với tổng số vốn là 200.000.000 VND. Trong đó, 100.000.000 VND là khoản tiền đi vay với lãi suất 8%/năm. Năm 2024, công ty dự kiến tiêu thụ 15.000 sản phẩm với giá 40.000 VND/sản phẩm. Chi phí biến đổi mỗi sản phẩm là 31.000 VND, tổng chi phí kinh doanh cố định là 70.000.000 VND. Xác định mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính với công ty X trong năm 2024?

• I = 100.000.000 x 8% = 8.000.000 VND
• F = 70.000.000 VND
• v = 31.000 VND
• p = 40.000 VND
• Q = 15.000 sản phẩm

Ta có mức lợi nhuận trước thuế và lãi vay là:

EBITo = Q x (p-v) = 15.000 x (40.000 – 31.000) – 70.000.000 = 65.000.000 VNĐ

Từ trên, ta có thể tìm ra mức độ tác động của đòn bẩy tài chính 

DFL=  EBITo / (EBITo - I) = 65.000.0000/ (65.000.000 - 8.000.000) ≈ 1,14

Với EBIT  mức lợi nhuận trước thuế và lãi vay là 65.000.000 VND, khi Công ty X khi tăng/giảm 1% số lợi nhuận này thì tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu sẽ tăng/giảm 1,14%.

>> Xem thêm: Fibonacci là gì? Sử dụng Fibonacci trong phân tích kỹ thuật để chốt lời hiệu quả 

Dùng nguồn tiền của người khác

Loại đòn bẩy tài chính này được chia làm 2 hình thức:

• Đi vay thông thường: doanh nghiệp có thể vay ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính để đầu tư và trả tiền lãi khi tới hạn. Tuy nhiên, nếu nợ càng nhiều, doanh nghiệp có nguy cơ phá sản càng lớn.
• Huy động vốn từ các cổ đông: được sử dụng để thu hút nguồn vốn, công ty có thể áp dụng hình thức phát hành cổ phiếu.

>> Xem thêm: Lý thuyết Dow là gì? Nguyên lý và cách áp dụng trong đầu tư 

Tận dụng ý tưởng độc đáo từ người khác

Bên cạnh việc sử dụng nguồn tiền từ người khác, lắng nghe, tận dụng ý tưởng độc đáo từ những người xung quanh và chọn lọc thông tin cũng có thể giúp bạn tạo ra một kế hoạch đầu tư thông minh. Học hỏi thêm kiến thức và kinh nghiệm từ các nhà đầu tư chuyên nghiệp có thể rút ngắn quá trình và tối đa hóa kết quả đầu tư của bạn. Điều này sẽ giúp bạn đúc rút được bí quyết và nguyên tắc đầu tư dẫn đến thành công khi đầu tư tài chính.

>> Xem thêm: 

• Margin là gì? Cách sử dụng giao dịch ký quỹ Margin vào đầu tư chứng khoán
• Chỉ số CPI là gì? Cách tính chỉ số CPI chính xác nhất
• Chỉ số VNIndex là gì? Hướng dẫn cách đọc biểu đồ VNIndex

Tận dụng công nghệ và tự động hóa

Với sự phát triển của kỹ thuật số, nhà đầu tư có thể ứng dụng công nghệ trong phân tích kỹ thuật chứng khoán như sau:

• Sử dụng các công cụ phân tích kỹ thuật: Các phần mềm phân tích kỹ thuật giúp bạn theo dõi và dự đoán xu hướng thị trường, đưa ra quyết định đầu tư dựa trên dữ liệu và thông tin khách quan.
• Giao dịch thuật toán: Nhà đầu tư có thể sử dụng các thuật toán giao dịch tự động để thực hiện các giao dịch theo các quy tắc đã được thiết lập sẵn, giúp tiết kiệm thời gian và giảm thiểu rủi ro do cảm xúc.

>> Xem thêm: 

• Thanh khoản là gì? Tính thanh khoản có ý nghĩa gì trong đầu tư tài chính
• Top 10 cuốn sách chứng khoán hay nhất, dạy làm giàu cho người mới

Thuê người khác làm công việc thay mình

Loại đòn bẩy cuối cùng mà Zalopay muốn giới thiệu là tận dụng người khác làm thay công việc của mình. Giao phó các đầu công việc cho nhân viên mà bạn không có khả năng làm hoặc không có thời gian để làm, đây chính là cách nhiều chủ doanh nghiệp thường sử dụng để đạt được thành công.

Ngoài ra, nhà đầu tư cũng có thể giao vốn cho các quỹ đầu tư chuyên nghiệp để họ quản lý và đầu tư thay bạn. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời tận dụng được kiến thức và kinh nghiệm của các chuyên gia quản lý quỹ.

>> Xem thêm: 

• TA trong chứng khoán là gì? Phân biệt TA và FA trong chứng khoán
• Hội chứng tâm lý FOMO là gì? 6 cách vượt “bẫy” FOMO trong chứng khoán
• IPO là gì? Điều kiện IPO trên sàn, cách mua cổ phiếu IPO để sinh lời

Sử dụng đòn bẩy tài chính giúp gia tăng tỷ suất lợi nhuận (ROE) và thu nhập tính trên một cổ phần thường (EPS) của doanh nghiệp. Do đó, mối quan hệ giữa đòn bẩy tài chính với chỉ số ROE và EPS vô cùng mật thiết. 

Ví dụ: Doanh nghiệp X lên kế hoạch sản xuất kinh doanh mặt hàng Y năm 2021. Nếu phân bổ khoản vốn vay không hợp líý có thể khiến chỉ số ROE và EPS sụt giảm nghiêm trọng và dẫn đến những rủi ro không đáng có. Ngược lại, nếu mặt hàng Y trong năm 2021 được tiêu thụ tốt, đồng thời doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả thì chỉ số ROE và EPS sẽ tăng lên đáng kể. Mức vay nợ càng lớn thì chỉ số ROE và EPS càng cao.

>> Xem thêm thông tin về các chỉ số khác trong đầu tư:

• P/E trong chứng khoán là gì? Cách áp dụng P/E để đánh giá cổ phiếu
• Chỉ số Dow Jones là gì? Cách ứng dụng chỉ số Dow Jones trong đầu tư chứng khoán
• Chỉ số Nikkei là gì? Cách đầu tư chỉ số Nikkei hiệu quả
• Chỉ số S&P 500 là gì? Hướng dẫn đầu tư hiệu quả theo chỉ số S&P 500

Tài khoản chứng khoán là một sản phẩm được cung cấp bởi Công ty chứng khoán DNSE, tích hợp ngay trên ứng dụng Zalopay. Chỉ với số vốn nhỏ (chỉ từ 01 cổ phiếu), bạn hoàn toàn có thể bắt đầu hình trình đầu tư của riêng mình. Đây là một kênh lý tưởng cho các nhà đầu tư mới thử sức với thị trường chứng khoán.

Hãy tham khảo các bước mở Tài khoản chứng khoán ngay trên ứng dụng Zalopay:

• Bước 1: Tải Zalopay về điện thoại. Truy cập ứng dụng, chọn biểu tượng “Tất cả”.
• Bước 2: Chọn biểu tượng “Chứng khoán”.
• Bước 3: Tại màn hình chính của TK chứng khoán, chọn “Đăng ký tài khoản".

• Bước 4: Kiểm tra và bổ sung thông tin chi tiết, bấm “Tiếp tục”.
• Bước 5: Nhập mã PIN Zalopay hoặc xác thực bằng sinh trắc học (Touch ID/ Face ID).
• Bước 6: Hoàn thành đăng ký và chờ kết quả.

Để biết cách mua và bán chứng khoán trên Zalopay, bạn xem thêm TẠI ĐÂY.

Trên đây là toàn bộ những kiến thức mà Zalopay tổng hợp liên quan đến đòn bẩy tài chính và vai trò của nó trong lĩnh vực đầu tư. Hy vọng các thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ đòn bẩy tài chính là gì và ứng dụng hiệu quả công cụ này trong quá trình giao dịch để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp.