Tiền là gì? Tìm hiểu chức năng và cách đo lường tiền tệ

Các khái niệm liên quan đến tiền

Tiền là gì?

Tiền được xem là vật ngang giá phổ biến, được sử dụng để trao đổi hàng hóa và dịch vụ nhằm phục vụ mục đích cá nhân. Đây là tài sản được Nhà nước chấp nhận rộng rãi. Thuật toán mật mã chạy trên mạng máy tính đảm bảo phát hành như Bitcoin, Ethereum hoặc các tài sản khác như vàng, kim loại quý, trái phiếu, ngoại tệ, đều là những tài sản có thể quy đổi thành tiền.

Tiền là tài sản tương đương phổ biến và có tính thanh khoản cao nhất trong tất cả các loại tài sản và được sử dụng làm phương tiện trao đổi hàng hóa. Vì thế, nó được xem như một phạm trù và tiêu chuẩn chung để định giá hàng hóa, dịch vụ.

>> Xem thêm: Thị trường vốn là gì? Phân biệt 2 thị trường vốn và tiền tệ 

Tiền tệ là gì?

Theo triết học, tiền tệ là một loại hàng hóa, nhưng tách biệt với các hàng hóa khác và được dùng để đo lường giá trị của những hàng hóa đó. Tiền có thể được chấp nhận ở một địa phương hoặc nền văn hóa cụ thể. Tiền tệ có thể được coi là phương tiện thanh toán, đơn vị tính toán, kho lưu trữ giá trị và là biểu tượng của xã hội.

Giá trị của một số loại tiền tệ được đảm bảo bởi các cơ quan lập pháp bằng các tài sản khác như vàng, kim loại quý, cổ phiếu, trái phiếu, ngoại tệ hoặc tiền mã hóa Crypto.

Dòng tiền là gì?

Dòng tiền (Cashflow) - một thuật ngữ được hiểu là dòng lưu chuyển của tiền tệ. Chuyển động của tiền mặt hoặc các khoản tương đương tiền (vào và ra) được gọi là dòng tiền.

Ví dụ: Một công ty chi tiền để mua vật tư cho sản xuất thì đây là dòng tiền chảy ra. Khi doanh nghiệp hoạt động thương mại hàng hóa để sinh lời thì đây là dòng tiền vào.

Dòng tiền dương (dòng tiền tích cực - Positive cash flow) được định nghĩa là trường hợp dòng tiền vào lớn hơn dòng tiền ra. Dòng tiền dương lớn chứng tỏ dòng tiền của công ty có tính thanh khoản cao. Ngược lại, dòng tiền âm hoặc dòng tiền không hiệu quả (Negative cash flow) khi dòng tiền vào thấp hơn dòng tiền ra.

>> Xem thêm: Cán cân thương mại là gì? Công thức tính và yếu tố ảnh hưởng đến cán cân thương mại 

Lịch sử ra đời của tiền tệ trên thế giới

Tiền tệ không chỉ có ý nghĩa lớn đối với nền kinh tế và còn là nhân chứng lịch sử khi trải qua nhiều giai đoạn phát triển và được xem là một phát minh vĩ đại của nhân loại.

Vào thời cổ đại, khi tiền chưa ra đời, con người thường dùng đồ vật hoặc các sản phẩm khác có giá trị tương đương làm vật để trao đổi: răng cá mập, lông chim sặc sỡ, những vỏ sò quý hiếm,…

Đến những năm 3000 TCN, khi con người biết đúc tiền kim loại, nền văn hóa trên thế giới cũng theo đó bước vào giai đoạn phát triển. Khi đó, giá trị của đồng tiền sẽ phụ thuộc vào giá trị của vật liệu làm ra nó.

Vào thời trung đại , tiền giấy bắt đầu xuất hiện tại Trung Quốc. Trước đó, quốc gia này đã đúc tiền bằng sắt, nhưng chúng không có giá trị cao, nặng nề và bất tiện. Khi đó, chính phủ đã cho in những tờ giấy biên nhận dùng để đổi ra tiền xu.

Trải qua quá trình phát triển, tiền đã chính thức được chấp nhận trong hoạt động trao đổi hàng hóa. Nhiều quốc gia có những loại đồng tiền riêng để trao đổi, mua bán trong phạm vi lãnh thổ của mình.

Tại Việt Nnam hiện nay, bên cạnh tiền xu hay tiền giấy, chúng ta vẫn thường thấy sự xuất hiện thêm của tiền điện tử, tiền mã hóa, mở ra những cách thức thanh toán vô cùng tiện lợi. Zalopay là một trong những ứng dụng giúp người dùng có thể thanh toán siêu tốc và bảo mật tuyệt đối. Với Zalopay, bạn có thể thực hiện đa dạng các giao dịch như: thanh toán hóa đơn, thanh toán hóa đơn ăn uống, nạp tiền điện thoại, đặt vé xe,... cùng vô vàn dịch vụ, tiện ích khác. Tải ứng dụng về máy và trải nghiệm ngay thôi!

Tiền được đo lường như thế nào?

Để xác định xem lạm phát hay giảm phát đang xảy ra, các nhà kinh tế và nhà đầu tư sẽ đo lường tiền tệ theo 3 nhóm:

• M1: Tất cả các mệnh giá tiền, tiền xu, tiền gửi không kỳ hạn và séc du lịch đều được đưa vào danh mục M1. Đây là loại tiền nhỏ nhất trong ba loại, loại tiền này chủ yếu được sử dụng để mua hàng và thanh toán hàng ngày.
• M2: Bao gồm cả nhóm M1 và được bổ sung các tiêu chí như thời gian, đặt M1 vào các quỹ hoặc các khoản tiền gửi tiết kiệm.
• M3: Đây là loại tiền lớn nhất. M3 bổ sung tất cả các khoản tiền gửi có kỳ hạn lớn, quỹ thị trường tiền tệ và đầu tư ngắn hạn và các loại tài sản lớn khác.

>> Xem thêm: Đầu tư tài chính là gì? Các hình thức đầu tư hiệu quả, an toàn nhất 

Bản chất của tiền tệ

Theo Triết học ,đặc điểm cơ bản của tiền là một hàng hóa độc nhất, khác biệt với các hàng hóa khác và nó được dùng như một phương tiện thương mại trao đổi các hàng hóa đó. Kết quả là khi giao dịch, mua bán sản phẩm và dịch vụ, các cá nhân sẽ sử dụng tiền để trao đổi.

Giá trị sử dụng của tiền do xã hội quyết định, có nghĩa là nó sẽ tiếp tục tồn tại và có giá trị sử dụng, miễn là xã hội tin rằng nó vẫn phục vụ mục đích của nó như một loại tiền tệ. Cùng với sự xuất hiện của các loại tiền mới, những loại tiền có nguy cơ biến mất khỏi thị trường khi chúng không còn hữu ích.

>> Xem thêm: Có ít vốn nên đầu tư gì để "ăn chắc mặc bền", hiệu quả 2024? 

Chức năng của tiền tệ

Tiền tệ có nhiều chức năng quan trọng đối với nền kinh tế, góp phần thúc đẩy sự phát triển và ổn định của xã hội. Dưới đây là các chức năng chính của tiền tệ:

• Tiền tệ thế giới: Tiền có chức năng như một loại tiền tệ toàn cầu, tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch xuyên biên giới khi có thương mại giữa các quốc gia. Tỷ giá hối đoái sẽ xác định giá trị của một loại tiền tệ khi chuyển đổi sang loại tiền khác.
• Phương tiện thanh toán: Tiền được sử dụng như một hình thức trao đổi, thanh toán các tài khoản, nộp thuế, thực hiện các giao dịch bằng thẻ tín dụng,... Chuyển khoản ngân hàng và thẻ tín dụng đều là những hình thức thanh toán được chấp nhận.
• Phương tiện lưu thông: Tiền là trung gian trong giao dịch hàng hóa. Trong mỗi quá trình lưu thông hàng hóa phải luôn có một lượng tiền cố định.
• Phương tiện cất trữ: Tiền được đưa ra khỏi lưu thông và được tiến hành cất trữ.
• Thước đo giá trị: Giá trị của sản phẩm được biểu hiện và lượng hóa bằng tiền. Bản thân tiền phải có giá trị thì mới đo được giá trị của sản phẩm. Đơn vị tiền tệ phải được quy định để làm thước đo giá trị. Tên của đơn vị tiền tệ khác nhau tùy thuộc vào quốc gia.

>> Xem thêm: 10 tựa sách best seller về đầu tư tài chính giúp sinh lời hiệu quả 

Vai trò của tiền tệ

Tiền tệ còn có những vai trò thiết thực, tác động trực tiếp đến cả quốc gia nói chung và từng cá nhân nói riêng, cụ thể:

• Thực hiện và mở rộng mối quan hệ quốc tế: Tiền không chỉ là phương thức thực hiện các tương tác kinh tế - xã hội trong nội bộ quốc gia mà còn là phương tiện quan trọng để thực hiện các quan hệ kinh tế ở phạm vi thị trường quốc tế, giúp tăng cường hợp tác giữa các quốc gia. Tiền tệ đóng vai trò giúp tăng cường quan hệ quốc tế thông qua hành động và tăng trưởng khi được kết hợp với ngoại  thương, hệ thống thanh toán quốc tế và quan hệ tín dụng.
• Công cụ đáp ứng mục đích của người sử dụng: Trong khuôn khổ của nền kinh tế hàng hóa tăng trưởng cao, phần lớn các mối quan hệ kinh tế xã hội được tiền tệ hóa và không một cá nhân, nhóm, cơ quan nào có thể tránh được các mối liên kết tiền tệ. Tiền có thể xử lý và phá vỡ các ràng buộc hình thành trong nền kinh tế xã hội ở quy mô quốc gia và toàn cầu.
• Tạo ra công ăn việc làm: Việc sử dụng nguồn lực xã hội, quy mô sản lượng và hoạt động thương mại đều bị ảnh hưởng trực tiếp bởi sự tăng trưởng hoặc thu hẹp của chính sách tiền tệ. Điều này cũng có tác động đến tỷ lệ thất nghiệp của nền kinh tế. 
• Ổn định thị trường tài chính: Mục tiêu chính trong việc quản lý nền kinh tế của mỗi chính phủ là ổn định các thị trường tài chính của quốc gia. Điều chỉnh lãi suất phù hợp là yếu tố giúp ổn định biến động của thị trường tài chính.

>> Xem thêm: Cách tiết kiệm của người Nhật từ những thói quen hằng ngày 

Những đồng tiền được sử dụng nhiều nhất trên thế giới năm 2024

• Đồng Đô la Mỹ (USD): Đây là đồng tiền mạnh nhất đối với thương mại quốc tế và là đồng tiền dự trữ thống trị của thế giới. Điều này có được là nhờ nền kinh tế ổn định và chính trị vững mạnh của đất nước Hoa Kỳ.
• Đồng Euro (EUR): Đây là đồng tiền chung của 20 quốc gia EU, mang lại lợi thế cạnh tranh lớn nhất trong một thế giới có tỷ giá hối đoái biến động và chi phí ngoại hối cao.
• Đồng Yên Nhật (JPY): Hiện nay, đồng tiền này được giao dịch nhiều thứ ba trên thị trường ngoại hối. Tại thị trường châu Á, đồng Yên Nhật liên tục giữ vị trí thống lĩnh.
• Bảng Anh (GBP): Được xếp hạng là đồng tiền dự trữ lớn thứ tư toàn cầu. Sau đồng đô la Mỹ, đồng euro và đồng yên Nhật
• Đồng Nhân dân tệ (CNY): Đây đồng tiền hợp pháp duy nhất ở Trung Quốc và là một trong những đồng tiền được giao dịch nhiều nhất trên toàn cầu.
• Đồng Đô la Úc (AUD): Nền kinh tế Úc luôn tăng trưởng nhanh chóng nên giá trị đồng đô la Úc luôn tăng cao. Hoạt động xuất khẩu than, sắt và đồng có tác động lớn đến số lượng giao dịch và tỷ giá của đồng tiền này.
• Đồng Đô la Canada (CAD): Đồng đô la Canada đóng vai trò là đồng tiền dự trữ chính thức của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú cùng hoạt động xuất khẩu mạnh mẽ, Canada đã khẳng định được giá trị của đồng Đô la Canada qua nhiều năm.
• Đồng Franc Thụy Sĩ (CHF): Đồng tiền hầu như không có lạm phát và liên tục ổn định.
• Đồng Đô la Hồng Kông (HKD): Khi nền kinh tế Hồng Kông tiếp tục mở rộng, giá trị của đồng đô la Hồng Kông cũng tăng theo. Tình hình chính trị phức tạp đã dẫn đến đồng tiền này tăng giá và tạo cơ hội kiếm lợi nhuận, lọt top 9 loại tiền tệ được giao dịch nhiều nhất thế giới.
• Đồng Đô la New Zealand (NZD): New Zealand có hoạt động xuất khẩu sữa và các sản phẩm thịt lớn nhất thế giới. Giá trị của đồng NZD gắn liền với năng lực sản xuất của các mặt hàng này.

>> Xem thêm:

• Top 20 cách kiếm tiền online tại nhà chỉ với số vốn khiêm tốn
•  Thu nhập thụ động là gì? 15 Cách kiếm tiền thụ động phổ biến
• 14 cách kiếm tiền trên TikTok từ vốn 0 đồng, đến đầu tư 

Với những kiến thức trên, Zalopay đã giúp bạn hiểu đúng và làm rõ hơn về bản chất của tiền. Hy vọng, bài viết này có thể giúp bạn có thêm được những kiến thức sâu rộng hơn về tài chính xoay quanh chủ đề “tiền là gì”, chức năng và vai trò của tiền trong phát triển kinh tế và xã hội.