Lạm phát là gì? Tình hình lạm phát tại Việt Nam trong năm 2022

Lạm phát là gì?

Lạm phát được hiểu là sự tăng mức giá chung liên tục của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian, kèm theo đó là sự mất giá trị của một loại tiền tệ nào đó. Khi mức giá chung tăng lên, một đơn vị tiền tệ sẽ chỉ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn so với trước đây. Nói cách khác, lạm phát phản ánh sự suy giảm sức mua trên một đơn vị tiền tệ của một quốc gia.

Lạm phát tăng giá hàng hoá

Hàng hóa trên thị trường đều được xác định bằng một giá trị tiền tệ nhất định. Giá của hàng hóa chính là số tiền mà người mua phải bỏ ra để có được hàng hóa dịch vụ đó. Khi giá cả hàng hóa tăng lên, người ta phải bỏ số tiền lớn hơn để sở hữu hàng hóa. Hiện tượng này được gọi là là lạm phát. Biểu hiện của lạm phát chính là chỉ số giá tiêu dùng CPI tăng.

Lạm phát tăng giá hàng hóa được đánh giá trên cơ sở mức giá trung bình của nhiều hàng hóa, dịch vụ tăng lên. Tuy nhiên, mức tăng này phải được xem xét trên góc độ tăng lên liên tục.

Lạm phát mất giá trị của đồng tiền

Lạm phát được xem là sự suy giảm sức mua của đồng tiền trong nước so với các loại tiền tệ khác. Khi đó, cùng với một số tiền bỏ ra nhưng số hàng hóa, dịch vụ nhận được lại ít hơn so với trước. 

Lịch sử đã cho thấy có những giai đoạn đồng tiền giảm sức mua một cách tồi tệ. Điển hình như, năm 2018, giá gạo tại Việt Nam là 18.000 đồng/cân, nhưng đến 2021, giá gạo tăng lên 25.000 đồng/cân. Khi đó, đồng tiền bị mất giá và xuất hiện tình trạng lạm phát.

Nguyên nhân dẫn tới lạm phát

Nguyên nhân gây ra lạm phát có thể kể đến như:

• Nhu cầu người tiêu dùng tăng cao đột biến nên doanh nghiệp cần nhiều nhân công, công nghệ để sản xuất số hàng hóa, dịch vụ lớn hơn. Do vậy, doanh nghiệp cần tăng giá sản phẩm để đảm bảo chi phí sản xuất và kinh doanh.
• Ảnh hưởng của các yếu tố sản xuất như tiền lương, thuế gián thu và giá nguyên vật liệu tăng. Đây là nguyên nhân chính khiến chi phí sản xuất tăng cao dẫn đến lượng hàng hóa doanh nghiệp cung ứng giảm xuống. Khi đó, doanh nghiệp cần ít nhân công hơn, dẫn đến tình trạng thất nghiệp tăng.

Các loại lạm phát

Dựa trên khái niệm lạm phát là gì, ta chia lạm phát thành 3 loại chính với mức độ từ nhỏ đến lớn:

• Lạm phát vừa phải: là lạm phát có tỷ lệ dưới 10%/năm. Mức lạm phát này làm biến đổi giá cả ở mức vừa phải. Lạm phát chưa ảnh hưởng đến nền kinh tế và đời sống người lao động. Lạm phát vừa phải xảy ra ổn định, lãi suất tiền gửi không cao, giá cả tăng chậm tạo tâm lý thoải mái cho người dân.
• Lạm phát phi mã: là loại lạm phát xuất hiện khi giá cả tăng nhanh với tỷ lệ 2 hoặc 3 con số trong năm. Lạm phát khiến mặt bằng giá chung tăng lên nhanh chóng, ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế và các hợp đồng đã được chỉ số hóa. Ở giai đoạn này, người dân có xu hướng tích trữ hàng hóa, vàng bạc và bất động sản để cho vay ở mức lãi suất cao bất thường. Lạm phát phi mã xảy ra càng nhiều, càng thường xuyên thì mức độ ảnh hưởng đến cấu trúc nền kinh tế càng lớn.

Siêu lạm phát: xảy ra khi lạm phát tăng đột biến với tốc độ cao vượt quá giới hạn của lạm phát phi mã. Khi giá cả tăng nhanh và mất ổn định, tốc độ lưu thông tiền tệ tăng nhanh. Trong khi đó, giá trị đồng tiền mất giá nhanh chóng, tiền lương thực tế của người lao động giảm mạnh khiến hoạt động tiêu dùng, kinh doanh của thị trường bị rối loạn. Tình trạng siêu lạm phát rất hiếm khi xảy ra, nhưng nếu xảy ra sẽ rất khó kiểm soát được.

Tiêu chí đo lường lạm phát

Khi đo lường tỷ lệ lạm phát, các nhà kinh tế học thường sẽ dựa vào những chỉ số sau:

• Chỉ số giá sinh hoạt (Cost of living Indices - CLI) là sự tăng lên về giá cả sinh hoạt của cá nhân so với thu nhập.
• Chỉ số giá tiêu dùng (Commodity Price Indices - CPI) dùng để đo lường giá cả hàng hóa được mua bởi người tiêu dùng sau quá trình chọn lựa.
• Chỉ số giá sản xuất (Producer Price Indices - PPI) dùng để đo lường mức giá nhà sản xuất nhận được (không tính đến giá bổ sung qua đại lý hay thuế doanh thu).
• Chỉ số giá hàng hóa dùng để đo lường sự thay đổi của giá cả hàng hóa một cách có chọn lựa.
• Chỉ số giảm phát GDP được tính toán dựa trên tổng sản phẩm quốc nội. Đây là phép tính đo lường mức giá cả được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay.

Lạm phát tại Việt Nam 2022

Theo báo cáo của Tổng cục thống kê kinh tế - xã hội trong 9 tháng đầu năm 2022 cho thấy: tình hình lạm phát vẫn đang được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng CPI tính bình quân trong 9 tháng qua đã tăng 2.73% so với cùng kỳ năm trước. Mức này thấp hơn so với mức tăng 3.85% cùng kỳ năm 2020 và cao hơn mức tăng 1.82% của năm 2021. Mức lạm phát cơ bản bình quân trong 9 tháng đầu năm 2022 đã tăng lên 1.88%.

Trên đây là một vài thông tin liên quan đến lạm phát là gì, các chỉ số đo lường lạm phát mà ZaloPay muốn chia sẻ với độc giả. Hy vọng rằng với những thông tin này, bạn hiểu hơn về lạm phát và các nội dung liên quan đến chủ đề này.