Đáo hạn phái sinh là gì? Một số điều cần lưu ý

Đáo hạn phái sinh (Expiration date) là một thuật ngữ dùng để chỉ ngày mà các hợp đồng chứng khoán phái sinh đến hạn và cần được thanh toán hoặc tái cấu trúc. Vào ngày này, các bên tham gia hợp đồng sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ tài chính của mình theo các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng.

Nhà đầu tư cần phải nắm rõ ngày đáo hạn phái sinh. Nhờ đó, họ mới có thể kịp thời thực hiện đóng các vị thế, chốt lời hoặc cắt lỗ hiệu quả khi đầu tư phái sinh.

>> Xem thêm:

• Chứng khoán là gì? Phân loại chứng khoán hiện nay
• Các thuật ngữ chứng khoán mà nhà đầu tư mới cần phải nắm 

Khác với hợp đồng chứng khoán cơ sở, mỗi hợp đồng chứng khoán phái sinh đều có quy định ngày đáo hạn cụ thể. Vào ngày đó, tất cả giao dịch của hợp đồng sẽ ngừng lại và chuyển thành tiền mặt.

Tại thị trường Việt Nam, ngày đáo hạn phái sinh định kỳ được diễn ra vào ngày Thứ Năm của tuần thứ 3 trong tháng đáo hạn của hợp đồng. Nếu ngày đáo hạn rơi vào ngày nghỉ lễ thì sẽ quy định ngày giao dịch liền trước đó làm ngày đáo hạn. Tháng đáo hạn của hợp đồng được hiểu lần lượt là tháng hiện tại, tháng kế tiếp và tháng cuối cùng của hai quý gần nhất.

>> Xem thêm: Giờ giao dịch chứng khoán tại các sàn giao dịch phổ biến ở Việt Nam 

Ví dụ: Hợp đồng VN30F2408 là hợp đồng tương lai chỉ số VN30 tháng 08/2024. Ngày đáo hạn của hợp đồng VN30 tháng 08/2024 là ngày thứ Năm của tuần thứ 3 của tháng đó, tức là ngày 15/08/2024. Vậy ngày đáo hạn là ngày 15/08/2024 và ngày thanh toán là ngày 16/08/2024.

Thông thường, ở giai đoạn đầu của hợp đồng, thị trường chứng khoán sẽ không có nhiều biến động. Tuy nhiên, càng gần đến ngày đáo hạn thì thị trường sẽ càng trở nên nhộn nhịp hơn. Thời điểm trước ngày đáo hạn hai ngày diễn ra sôi nổi do xuất hiện hàng loạt các hoạt động thực hiện vị thế của nhà đầu tư. Do đó, khi tham gia thị trường phái sinh, nhà đầu tư cần phải nắm rõ ngày đáo hạn và lưu ý một số điểm sau:

Lịch đáo hạn

Đây là điều quan trọng nhất là khi đầu tư chứng khoán phái sinh. Thông thường, lịch đáo hạn chứng khoán phái sinh sẽ rơi vào ngày thứ Năm của tuần thứ 3 hàng tháng. Tuy nhiên, đôi khi cũng xuất hiện ngoại lệ, do đó mà nhà đầu tư cần kiểm tra lịch đáo hạn cụ thể của từng sản phẩm phái sinh, cũng như sàn giao dịch để có thể cập nhật các biến đổi hoặc điều chỉnh về lịch trình đáo hạn.

>> Xem thêm: Có ít vốn nên đầu tư gì để "ăn chắc mặc bền", hiệu quả 2024? 

Quản lý vị thế

Trong giao dịch hợp đồng tương lai, vị thế một chứng khoán phái sinh gồm vị thế mua và vị thế bán. Dưới đây là một số nguyên tắc bạn cần lưu ý để quản lý vị thế trong ngày đáo hạn:

• Đóng vị thế trước đáo hạn: Một lựa chọn an toàn và phổ biến là đóng vị thế trước ngày đáo hạn. Hành động này sẽ đảm bảo bạn không bị ảnh hưởng bởi biến động giá cả hay tình hình thị trường bấp bênh trong ngày đáo hạn.
• Lựa chọn đối với hợp đồng đáo hạn: Nếu đã đưa ra quyết định tham gia vào ngày đáo hạn, hãy xác định chắc chắn việc bạn mua hoặc bán hợp đồng phái sinh. Quyết định này cần dựa trên phán đoán về hướng di chuyển của thị trường, đồng thời cũng phản ánh chiến lược đầu tư của bạn.
• Phân tích thị trường: Trước ngày đáo hạn, cần dành thời gian để thực hiện phân tích thị trường cơ sở và phái sinh. Việc nắm rõ xu hướng cững như tình hình thị trường sẽ giúp bạn đưa ra quyết định thông minh hơn đối với việc quản lý vị thế của mình.
• Giới hạn rủi ro: Cần dựa vào tình hình thị trường trong ngày đáo hạn để đặt mức dừng lỗ và lợi nhuận. Điều này có thể bảo vệ vị thế của bạn tránh xa những biến động không mong muốn.
• Chú ý đến thanh khoản: Cần lưu ý về khả năng thoát khỏi vị thế hiện tại nếu cần thiết. Thị trường phái sinh có thanh khoản tốt sẽ giúp bạn thực hiện giao dịch dễ dàng và hiệu quả hơn.
• Tập trung vào mục tiêu dài hạn: Đừng để bản thân bị cuốn vào những biến động ngắn hạn trong ngày đáo hạn. Hãy luôn nhớ rằng mục tiêu của bạn là đầu tư dài hạn và không nên mất tập trung vào những biến động ngắn hạn.

Quản lý vị thế trong ngày đáo hạn không phải điều đơn giản. Việc này đòi hỏi sự cân nhắc kỹ càng và đúng thời điểm. Bạn nên đưa ra quyết định dựa trên các thông tin đã phân tích cẩn thận, và luôn sẵn sàng có phương án dự trù của mình theo tình hình thị trường.

>> Xem thêm: Nên lướt sóng ngắn hạn hay đầu tư chứng khoán dài hạn? 

Lựa chọn hợp đồng phù hợp

Việc lựa chọn hợp đồng phù hợp có vai trò vô cùng quan trọng để đạt được chiến lược đầu tư hiệu quả. Trước khi quyết định, bạn cần cân nhắc các yếu tố quan trọng sau:

• Tài sản cơ sở: Đây có thể được xem là yếu tố cơ bản giúp định hình lựa chọn. Nhà đầu tư nên chọn tài sản cơ sở mà mình quan tâm và hiểu biết nhiều về chúng. Về thời gian đáo hạn:
  • Nếu muốn đầu tư ngắn hạn, nên chọn hợp đồng gần đáo hạn.
  • Nếu bạn hướng đến đầu tư dài hạn, nên chọn hợp đồng có thời hạn xa hơn.
• Giá đóng cửa của hợp đồng: Đây sẽ là yếu tố sẽ quyết định lãi/lỗ trong ngày đáo hạn. Giá đóng cửa sẽ phản ánh thị trường cơ sở hiện tại. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng nên lưu ý về thanh khoản vì nó ảnh hưởng đến khả năng thực hiện giao dịch.
• Phân tích thị trường: Phân tích tình hình thị trường là nền tảng then chốt để đưa ra quyết định chính xác hơn trong việc lựa chọn hợp đồng. Mỗi nhà đầu tư cần có cái nhìn tổng quát về các yếu tố trên để để đảm bảo rằng bạn đang thực hiện giao dịch thông minh nhất.

>> Xem thêm: Ứng trước tiền bán chứng khoán là gì? Lãi suất bao nhiêu? 

Tác động từ thị trường cơ sở

Trong ngày đáo hạn phái sinh, tác động từ thị trường cơ sở sẽ ảnh hưởng đến diễn biến thị trường phái sinh. Thị trường cơ sở có thể ảnh hưởng đến thị trường phái sinh thông qua một số cách sau:

• Biến động giá cơ sở: Giá cơ sở có thể biến động mạnh trong ngày đáo hạn phái sinh, và điều này thường tạo ra sự biến động tương tự trong thị trường phái sinh liên quan.
• Chuyển động lớn trước giờ đóng cửa: Các nhà đầu tư lớn thường thực hiện hàng loạt giao dịch nhằm tác động đến giá trước giờ đóng cửa. Các giao dịch này có thể tạo ra áp lực lên giá cơ sở và ảnh hưởng đến giá hợp đồng phái sinh.
• Tạo lệnh chỉ số: Các nhà đầu tư lớn có khả năng tạo ra các lệnh mua hoặc bán lớn đối với các cổ phiếu quan trọng trong chỉ số. Điều này sẽ gây ảnh hưởng đến giá cơ sở và tạo ra tác động lan truyền lên thị trường phái sinh.
• Hiện tượng arbitrage: Có thể hiểu đây là hành động tận dụng sự chênh lệch giữa giá hợp đồng phái sinh và giá tài sản cơ sở để kiếm lợi nhuận. Trong ngày đáo hạn, nhà đầu tư có thể điều chỉnh vị thế của họ trên thị trường phái sinh để tận dụng cơ hội này.
• Ảnh hưởng đến giá đóng cửa: Nếu có áp lực mua hoặc bán lớn diễn ra trước giờ đóng cửa trên thị trường cơ sở sẽ ảnh hưởng đến giá đóng cửa và giá thanh toán của hợp đồng phái sinh.

>> Xem thêm: Điểm chứng khoán là gì? Ý nghĩa, yếu tố ảnh hưởng đến điểm chứng khoán 

Theo dõi những điều chỉnh trong tương lai

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các cơ quan quản lý thị trường sẽ thường xuyên đưa ra các điều chỉnh nhằm cải thiện tính công bằng và minh bạch trong ngày đáo hạn phái sinh. Vì vậy, nhà đầu tư cần thường xuyên theo dõi các điều chỉnh để có thể có chiến lược đầu tư phù hợp.

>> Xem thêm: Quỹ tương hỗ là gì? Định nghĩa, phân loại, kiến thức đầu tư 

Trong thực tế, chứng khoán phái sinh khi đáo hạn có tác động đến toàn thị trường. Xu hướng chung thường thấy trước ngày đáo hạn đó là thị trường sẽ diễn ra những biến động khá lớn. Thông thường, vào ngày đáo hạn, các nhà đầu tư sẽ ra quyết định mua/bán hoặc không mua/không bán để chốt lời hoặc cắt lỗ.

Càng gần đến ngày đáo hạn phái sinh, các hoạt động giao dịch phái sinh càng sôi nổi hơn. Đây cũng là cách để nhà đầu tư đo lường và đánh giá kết quả giao dịch trong thời gian vừa qua có hiệu quả hay không.

>> Xem thêm: 

• Fibonacci là gì? Sử dụng Fibonacci trong phân tích kỹ thuật để chốt lời hiệu quả
• Lệnh Stop Loss là gì? Những lưu ý khi đặt lệnh Stop Loss trong chứng khoán
• Phân tích cơ bản trong đầu tư chứng khoán

Dù là cơ sở hay phái sinh, chứng khoán nói chung hiện đang là một trong những kênh đầu tư sinh lời hàng đầu, ngày càng thu hút nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, việc chinh phục thị trường chứng khoán đầy biến động không phải chuyện dễ dàng, nhất là với các nhà đầu tư mới gia nhập thị trường. Thế nhưng, hình thức đầu tư này đã trở nên gần gũi và tiện lợi hơn bao giờ hết với sản phẩm Tài khoản chứng khoán trên ứng dụng Zalopay. Chỉ với số vốn nhỏ, chỉ từ 01 cổ phiếu, bạn hoàn toàn có thể bắt đầu hình trình đầu tư của riêng mình.

Dưới đây là các bước chi tiết để để bạn mở Tài khoản chứng khoán trên ứng dụng Zalopay:

• Bước 1: Tải Zalopay về điện thoại. Truy cập ứng dụng, chọn biểu tượng “Tất cả”.
• Bước 2: Chọn biểu tượng “Chứng khoán”.
• Bước 3: Tại màn hình chính của TK chứng khoán, chọn “Đăng ký tài khoản".

• Bước 4: Kiểm tra thông tin chi tiết, cập nhật thông tin và bấm “Tiếp tục”.
• Bước 5: Nhập mã PIN Zalopay hoặc xác thực bằng sinh trắc học (Touch ID/ Face ID).
• Bước 6: Hoàn thành đăng ký và chờ kết quả.

Ngoài ra, bạn cũng có thể xem hướng dẫn chi tiết cách mua và bán chứng khoán trên Zalopay TẠI ĐÂY.

Trên đây là những thông tin để trả lời cho câu hỏi “đáo hạn phái sinh là gì?” và những điều cần lưu ý khi đến ngày đáo hạn phái sinh. Hy vọng những thông tin trên từ Zalopay sẽ giúp cho bạn đưa ra những quyết định tốt nhất khi tham gia thị trường chứng khoán phái sinh. Đừng quên mở Tài khoản chứng khoán trên Zalopay để đầu tư thông minh, an toàn ngay hôm nay.