Đầu cơ là gì? Sự tác động của đầu cơ đến thị trường tài chính

Đầu cơ là gì? 

Về mặt luật pháp, đầu cơ là việc vơ vét, tích trữ, cất giữ hàng hoá và bán ra với giá cao. Hoạt động này gây ra biến động giá cả trên thị trường, không chỉ làm tăng giá hàng hóa mà làm cho nhà nước khó bình ổn thị trường.

Đặc điểm của đầu cơ là có lợi nhuận cao nhưng rủi ro đi kèm lớn và phải phụ thuộc nhiều vào cung - cầu của thị trường. Khi thị trường biến động sẽ gây ra nhiều khó khăn đối với các nhà đầu cơ.

Ví dụ về đầu cơ: 

Vào thời điểm bùng phát dịch Covid-19, nhu cầu sử dụng khẩu trang y tế tăng cao. Nhiều người bắt đầu mua và tích trữ khẩu trang với số lượng lớn. Điều này làm cho nguồn khẩu trang trở nên khan hiếm và đẩy giá khẩu trang tăng lên vài lần. Sau một thời gian bán ra thị trường với giá cao gấp 3 - 4 lần kiếm được lợi nhuận rất lớn nhưng lại ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng và sự bình ổn giá của thị trường. 

Phân biệt giữa đầu tư và đầu cơ

Giữa đầu cơ và đầu tư có nhiều điểm tương đồng vì cả hai đều tìm kiếm lợi nhuận, đó là lý do tại sao nhiều người thường gọi chung là “đầu tư”. Tuy nhiên, dưới đây là một số điểm khác nhau giữa hai hình thức này:

Các thuật ngữ liên quan đến đầu cơ trong chứng khoán

Nhà đầu tư cần hiểu các thuật ngữ liên quan đến đầu cơ trong thị trường chứng khoán để giao dịch hiệu quả và an toàn hơn.

• Cổ phiếu đầu cơ: Là cổ phiếu được mua với số lượng lớn với giá chạm đáy để tạo ra tình trạng khan hiếm trên thị trường. Sau đó, nhà đầu cơ sẽ dự đoán thời điểm phù hợp bán những cổ phiếu này với giá cao.
• Bán khống: Người bán không sở hữu bất kỳ sản phẩm chứng khoán nào tại thời điểm giao dịch. Các nhà đầu cơ vay mượn chứng khoán và bán với giá cao.
• Mua trước, bán sau: Nhà đầu cơ đã có sẵn một số cổ phiếu hoặc đủ tiền trong tài khoản. Vì vậy các nhà đầu cơ khi thấy thị trường có sự biến động sẽ tiếp tục mua cổ phiếu có xu hướng giảm và mua số lượng cổ phiếu bằng số cổ phiếu đang có. Trước khi phiên giao dịch kết thúc và giá tăng như mong đợi thì sẽ bán số cổ phiếu hiện có để thu lợi nhuận từ khoản chênh lệch.
• Lướt phiên giao dịch: Hình thức mua cổ phiếu giá thấp và bán giá cao trong phạm vi hẹp. Hình thức này được thực hiện khi thị trường đang trong giai đoạn tích lũy và biên độ giao động giá hẹp. 

Quy định của Pháp luật về tội đầu cơ trong chứng khoán

Đầu cơ là hoạt động trái Pháp luật và được quy thành tội Hình sự với hình phạt được ban hành chi tiết trong Bộ luật Hình sự năm 2015 như sau:

• Khung 1: Phạt tiền từ 30 - 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm đối với hành vi đầu cơ làm thiệt hại có giá trị như: Hàng hóa từ 500 triệu đồng đến 1.5 tỷ đồng. Đồng thời, mức lợi nhuận bất chính từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng.
• Khung 2: Phạt tiền từ 300 triệu đồng đến 1.5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 3 năm đến 7 năm đối với các hành vi như: Tổ chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn, sử dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức để đầu cơ. Giá trị tài sản đầu cơ dao động từ 1.5 tỷ đồng đến dưới 3 tỷ đồng. Lợi nhuận bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng. 
• Khung 3: Phạt tiền từ 1.5 tỷ đồng đến 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 7 năm đến 15 năm đối với các hành vi: Giá trị tài sản đầu cơ từ 3 tỷ đồng trở lên, thu lợi bất chính 1 tỷ đồng, tái phạm nguy hiểm.

Ngoài ra, tùy theo mức độ và từng trường hợp cụ thể mà có thể áp dụng hình phạt bổ sung tại Khoản 4, có thể bị phạt tiền từ 20 đến 200 triệu đồng và cấm đảm nhiệm bất kỳ chức vụ nào.

Các câu hỏi thường gặp

Các hoạt động đầu cơ diễn ra ở đâu?

Hoạt động đầu cơ diễn ra chủ yếu trên thị trường tài chính. Thông qua sự biến động của thị trường do ảnh hưởng của tin tức và phân tích kỹ thuật, có rất nhiều người giao dịch cổ phiếu theo dạng đầu cơ để kiếm lời nhanh chóng. 

Ngoài ra, hoạt động đầu cơ cũng diễn ra khá mạnh trên thị trường bất động sản. Tuy nhiên, tính thanh khoản không cao bằng chứng khoán, nếu không nhanh nhạy thì không thu được lợi nhuận mong muốn. Ngược lại, thị trường chứng khoán ​​hoạt động đầu cơ gần như liên tục. 

Nhà đầu cơ là ai?

Những nhà đầu cơ (Speculator) thường là người ưa thích mạo hiểm, chấp nhận rủi ro và nếu giá cả ​​thay đổi trong tương lai họ sẵn sàng giao dịch. Để tạo ra lợi nhuận vượt trội so với các nhà đầu tư truyền thống, các nhà đầu cơ thường sử dụng các chiến lược ngắn hạn, chấp nhận rủi ro và hy vọng kiếm được lợi nhuận đủ lớn để bù đắp rủi ro. 

Hy vọHy vọng qua bài biết trên ZaloPay cung cấp thông tin để bạn đã hiểu đầu cơ là gì, sự khác nhau giữa đầu cơ và đầu tư, những quy định hiện nay để tránh sai lầm không đáng có.